યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વ્લોદિમિર ઝેલેન્સ્કીએ તાજેતરમાં જાહેર કર્યું કે યુક્રેનના લાંબા અંતરના હુમલાઓએ રશિયાની તેલ રિફાઇનિંગ ક્ષમતા 20% સુધી ઘટાડી દીધી છે &mdash; જે માત્ર સૈન્ય પ્રહાર નહીં, પણ યુરોપ અને વૈશ્વિક ઊર્જા બજાર માટે મોટું આર્થિક આંચકો છે.
<h3 data-start="465" data-end="502">રશિયાના રિફાઇનિંગ તંત્રમાં ફાટા</h3>
ઝેલેન્સ્કીના જણાવ્યા મુજબ, રશિયામાં થયેલા 90%થી વધુ ઊંડા પ્રહાર યુક્રેનમાં બનેલા હથિયારો વડે કરવામાં આવ્યા છે. આ હુમલાઓએ રશિયાની ઊર્જા ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને ગંભીર રીતે અસર કરી છે, જેના કારણે ડઝનો રિફાઇનરી બંધ થવી પડી છે અને પેટ્રોલ, ડીઝલ અને એવિએશન ફ્યુઅલનું ઉત્પાદન ઘટ્યું છે.
ઉત્પાદન ઘટતા રશિયામાં ઇંધણની અછત, ભાવવધારો અને બહારથી ઇંધણ આયાત કરવાની ફરજ પડી છે. અનેક વિસ્તારોમાં ઈંધણના ભાવો છેલ્લા દાયકાના સૌથી ઊંચા સ્તરે પહોંચી ગયા છે.
<h3 data-start="967" data-end="993">યુરોપની ઊર્જા પર અસર</h3>
ભલે યુરોપીય સંઘે 2022 પછીથી રશિયન તેલ પરની સીધી નિર્ભરતા ઘટાડી હોય, પરંતુ રિફાઇન કરેલા ઈંધણના પ્રવાહો હજુ પણ પરોક્ષ રીતે યુરોપ સુધી પહોંચે છે. હાલમાં યુરોપ માત્ર 3% કાચું તેલ રશિયાથી આયાત કરે છે, જ્યારે યુદ્ધ પહેલાં આ હિસ્સો 27% હતો.
હવે જ્યારે રશિયાની રિફાઇનિંગ ક્ષમતા 20% ઘટી ગઈ છે, ત્યારે ડીઝલ અને હીટિંગ ઓઈલ જેવા ઉત્પાદનોની વૈશ્વિક સપ્લાય કડક બનશે, ખાસ કરીને શિયાળાની સિઝન પહેલાં. પરિણામે યુરોપમાં ઈંધણના ભાવ વધારાનો દબાણ વધશે.
<h3 data-start="1453" data-end="1491">વૈશ્વિક તેલ અને ગેસના ભાવ પર અસર</h3>
રશિયા દુનિયાનું 8% તેલ સપ્લાય આપે છે, તેથી તેની રિફાઇનિંગ ક્ષમતા ઘટે એટલે વિશ્વભરના બજારોમાં અસ્થિરતા વધે છે.
<ul data-start="1610" data-end="1996">
<li data-start="1610" data-end="1754">
કાચા તેલના ભાવ પર મિશ્ર અસર થઈ શકે છે &mdash; રશિયા વધુ કાચું તેલ વેચવાનો પ્રયાસ કરશે, પણ પ્રતિબંધો અને શિપિંગ મર્યાદાઓને કારણે તે મુશ્કેલ છે।
</li>
<li data-start="1755" data-end="1894">
રિફાઇન ઉત્પાદનોના ભાવ વૈશ્વિક સ્તરે વધશે, કારણ કે વિકલ્પરૂપે અમેરિકન, મધ્યપૂર્વ અને એશિયાઈ સપ્લાયરો પાસેથી ઊંચા દરે ખરીદ કરવી પડશે।
</li>
<li data-start="1895" data-end="1996">
ગેસ બજાર પણ પરોક્ષ રીતે પ્રભાવિત થશે, કારણ કે ઘણા યુરોપીય ઉપભોક્તાઓ હીટિંગ માટે ગેસ તરફ વળશે।
</li>
</ul>
<h3 data-start="1998" data-end="2039">રશિયાનું આર્થિક યુદ્ધ તંત્ર દબાણમાં</h3>
તેલ નિકાસ રશિયાનું મુખ્ય યુદ્ધ નાણાકીય સ્ત્રોત છે. ત્રીજા યુદ્ધ વર્ષમાં પણ યુરોપીય સંઘે &euro;21.9 અબજ જેટલા રશિયન ઇંધણની ખરીદી કરી, પરંતુ નવી પ્રતિબંધ નીતિઓથી હવે રશિયાના નફામાં 22% સુધીની કાપણી થવાની શક્યતા છે।
રિફાઇનિંગ ક્ષમતા ઘટવાથી રશિયાની મૂલ્યવર્ધિત નિકાસ આવક ઘટી રહી છે, જે તેના યુદ્ધને નાણાકીય રીતે વધુ મોંઘું બનાવી રહી છે.
<h3 data-start="2391" data-end="2407">આગામી દિશા</h3>
યુરોપ હવે મધ્યપૂર્વ, અમેરિકા અને આફ્રિકા જેવા વિસ્તારોમાંથી વૈકલ્પિક ઈંધણ આયાત વધારશે. પરંતુ આ પરિવર્તન મોંઘું સાબિત થશે અને સ્પર્ધા વધશે.
યુક્રેન માટે આ રણનીતિ માત્ર સૈન્ય સફળતા નથી, પણ ક્રેમલિનની આર્થિક નસોને કાપવાનો પ્રયાસ છે. રશિયાની રિફાઇનરીઓ બળે છે, ત્યારે યુરોપની ઊર્જા નીતિ ફરી ચકાસણી હેઠળ આવી છે.
<hr data-start="2733" data-end="2736">
&nbsp;

યુક્રેનના હુમલા પછી રશિયન રિફાઇનરીમાં આગ

યુક્રેનના હુમલાએ રશિયાનું તેલ રિફાઇનિંગ તંત્ર હલાવ્યું, વૈશ્વિક ભાવમાં હલચલ

October 29, 2025 | 16:39 IST