અલાસ્કાની બરફીલી શાંતિમાંથી નીકળેલો તોફાન સાબિત કરે છે કે અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમિર પુટિન વચ્ચેનો વીકએન્ડ શિખર સમ્મેલન યુરોપના સૌથી વિનાશકારી યુદ્ધ માટે કોઈ મજબૂત ઉકેલ લાવવાને બદલે વધુ અસ્થિરતા લાવનાર સાબિત થયું.
મહિનાોથી ને Kyiv ખાતરી આપવામાં આવી રહી હતી કે વોશિંગ્ટનનો ટેકો મજબૂત અને અડગ છે. સમ્મેલન પૂર્વે સ્પષ્ટ સમજ હતી &ndash; રશિયાએ શાંતિવિરામ સ્વીકારવું પડશે, નહીં તો ગંભીર પરિણામો ભોગવવા પડશે. પરંતુ અલાસ્કામાં જે થયું તે અમેરિકાની વ્યૂહાત્મક પાછળ હઠ અને ક્રેમલિનની માંગણીઓને ઝૂકી જવાનું હતું.
સમ્મેલનમાંથી લીક થયેલા મુખ્ય મુદ્દાઓ દર્શાવે છે કે પ્રસ્તાવ મોસ્કોને ભારે ફાયદો કરે છે. યુક્રેનને ડોનેસ્કમાં હજી સુધી કાબૂમાં રાખેલા મજબૂત સ્થાનોમાંથી સેનાઓ પાછી ખેંચવી પડશે, જ્યારે રશિયા ઝાપોરીઝઝિયા અને ખેરસોનના પોતાના કાબૂવાળા વિસ્તારો પર મજબૂત પકડ જાળવી રાખશે. બદલામાં પુટિને લખિતમાં વચન આપવા તૈયારા છે કે તે યુરોપ કે યુક્રેનના નવા પ્રદેશો કબ્જે નહીં કરે. પરંતુ ભૂતકાળના અનુભવ મુજબ આવા વચનો Kyiv માટે કોઈ વિશ્વાસપૂર્ણ નથી.
યુક્રેન માટે સૌથી ચિંતાજનક શરતો રાજકીય છે. ટ્રમ્પના પ્રસ્તાવ મુજબ Kyivને&nbsp;રશિયન ભાષાને સમગ્ર દેશમાં સત્તાવાર ભાષા તરીકે સ્વીકારવી પડશે અને યુક્રેનમાં રશિયન ઑર્થોડોક્સ ચર્ચ માટે સુરક્ષા ખાતરીઓ આપવી પડશે &ndash; જે મોસ્કોની સાંસ્કૃતિક અને ધાર્મિક પકડને યુક્રેનની અંદર જ વધુ ઊંડી કરશે.
થિયરી પ્રમાણે આ સમાધાન યુદ્ધને સીધું પૂરુ કરી દેશે, નાજુક શાંતિવિરામની કલ્પનાને બાજુએ મૂકી. ટ્રમ્પે પોતાના ટ્રુથ સોશિયલ પર લખ્યું &ndash; &ldquo;યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચેના આ ભયાનક યુદ્ધને પૂરું કરવાનો શ્રેષ્ઠ રસ્તો સીધો શાંતિ કરાર છે, માત્ર શાંતિવિરામ નહીં, જે ઘણીવાર ટકતા નથી.&rdquo;
પરંતુ કિએવ માટે આ શાંતિ નથી. તે એક વરિષ્ઠ યુક્રેનિયન અધિકારીએ કહ્યું તેમ, આ તો &ldquo;પીઠમાં છરો ભોંકવાનુ કામ થયું&rdquo; છે. Kyivને આ કરાર કોઈ શાંતિ કરાર નહીં પણ&nbsp;જોરજબરીથી સ્વીકારાવું પડે તેવું આત્મસમર્પણ લાગે છે.
રશિયા પહેલેથી જ યુક્રેનના પાંચમાં ભાગ પર કાબૂમાં છે, જેમાં ડોનેસ્ક પ્રાંતનો ત્રણ-ચોથાઇ ભાગ છે, જે તે 2014થી કબજે રાખે છે. હવે જો Kyiv પોતાની જમીન છોડે તો વોશિંગ્ટન અસલમાં મોસ્કોના યુદ્ધ લાભને કાનૂની થપ્પો મારી રહ્યું છે.
અમેરિકાનું આ વલણ નેટો અને યુરોપીય રાજધાનીઓ માટે પણ કઠિન સ્થિતિ ઊભી કરે છે. યુરોપના નેતાઓએ વોશિંગ્ટનની શાંતિ સ્થાપવાના પ્રયાસોને સ્વાગત કર્યું, પણ સાથે જ સ્પષ્ટ કર્યું કે તેઓ રશિયા પર પ્રતિબંધો કડક કરશે અને યુક્રેનને સૈનિક સહાયતા ચાલુ રાખશે. તેમના માટે ટ્રમ્પનો કરાર યુરોપના વ્યૂહાત્મક લક્ષ્યોને ખોરવી નાખે છે &ndash; રશિયાએ બળથી સરહદો બદલવાનો ઉદાહરણ ન બેસાડે તે સુનિશ્ચિત કરવું અતિ આવશ્યક છે.
અલાસ્કા સમ્મેલન ફક્ત ત્રણ કલાક ચાલ્યું, પરંતુ તેનો પ્રભાવ વર્ષો સુધી અનુભવાશે. ટ્રમ્પ માને છે કે તેણે સીધા સમાધાનથી શાંતિનો માર્ગ ચીંધ્યો છે. પરંતુ કિએવની દૃષ્ટિએ અમેરિકા હવે ગેરંટીદાર નહીં પણ વાટાઘાટકર્તા બની ગયું છે &ndash; અને આથી યુક્રેન વધુ જોખમમાં મુકાયું છે.
આગામી સોમવારે યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોદિમીર ઝેલેન્સ્કી વોશિંગ્ટનમાં ટ્રમ્પ સાથે યુરોપીય નેતાઓ સાથે મળશે. આ બેઠક નક્કી કરશે કે યુક્રેનને હજી પોતાનાં ભવિષ્ય અંગે અવાજ છે કે નહીં, કે પછી યુદ્ધની દિશા હજારો માઈલ દૂરની ગુપ્ત બેઠકોમાં નક્કી થઈ રહી છે.
હાલ માટે અલાસ્કા સમ્મેલન એ કડવો સત્ય દર્શાવે છે &ndash; શાંતિ ઘણીવાર આત્મસમર્પણ જેવી લાગે છે.

રશિયન પ્રમુખ વ્લાડિમીર પુતિન (ડાબી બાજુ) અમેરિકન પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ (જમણી બાજુ) પત્રકાર વાર્તા સંબોધી  (ફાઇલ ફોટો)

ટ્રમ્પ-પુટિન ચર્ચા મોસ્કો તરફ ઝૂકી, Kyiv અને યુરોપમાં ચિંતા વધી.

August 17, 2025 | 14:38 IST