રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS)ના સરસંઘચાલક ડૉ. મોહન ભાગવતે સંઘની વિચારધારા અને કાર્યપ્રણાલી પર ટીકા કરનારાઓને કરારો જવાબ આપ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે સંઘને ભાજપના દ્રષ્ટિકોણથી જોવો એ ગંભીર ભૂલ છે અને સંઘને સમજવા માટે તેનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરવો જરૂરી છે. સંઘ કોઈ સાધારણ સેવા સંસ્થા નથી અને તેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતને વિશ્વગુરુ બનાવવા માટે સમાજને તૈયાર કરવાનો છે. આ વાત તેમણે કોલકાતામાં આરએસએસના શતાબ્દી વર્ષના અવસરે આયોજિત 'આરએસએસ 100 વ્યાખ્યાનમાળા' કાર્યક્રમમાં કહી.
ભાગવતે કહ્યું કે સંઘ જેવું કોઈ અન્ય સંગઠન નથી અને તેને તુલનાઓથી સમજવાનો પ્રયાસ કરવાથી માત્ર ગેરસમજો જન્મે છે. તેમના અનુસાર, સંઘના સ્વયંસેવકો વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કાર્યરત છે, જેમાં કેટલાક રાજનીતિમાં અને સત્તાના પદો પર છે, પરંતુ સંઘને ભાજપ દ્વારા સમજવો એ મોટી ભૂલ છે. તેમણે ભારપૂર્વક કહ્યું કે સંઘનો કોઈ રાજકીય એજન્ડા નથી અને તેનો કોઈ દુશ્મન પણ નથી. સંઘ વિશેની ગેરસમજો "ભ્રામક અભિયાનો" અને સ્વાર્થી હિતોથી પેદા થાય છે.
તેમણે સંઘની સ્થાપના પર પ્રકાશ પાડતા કહ્યું કે સંઘનું કાર્ય હિંદુ સમાજના સંગઠન, ઉત્થાન અને સંરક્ષણ માટે છે. ભારત માતા એક ભૌગોલિક ક્ષેત્ર નહીં, પરંતુ એક સભ્યતા, સંસ્કૃતિ અને શાશ્વત પરંપરાનું પ્રતીક છે. સંઘની સ્થાપના કોઈ રાજકીય ઉદ્દેશ્ય, પ્રતિસ્પર્ધા કે વિરોધ માટે નહીં, પરંતુ હિંદુ સમાજને સુસંગઠિત કરવા માટે કરવામાં આવી હતી.
ભાગવતે 1857ના સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામનો ઉલ્લેખ કરીને કહ્યું કે અંગ્રેજો વિરુદ્ધની હાર પછી નેતાઓએ આત્મનિરીક્ષણ કર્યું અને સમજ્યું કે સુસંગઠિત સમાજની જરૂર છે. તેમણે જણાવ્યું કે લોકો સંઘનું નામ તો જાણે છે, પરંતુ તેના કાર્યથી અજાણ છે. 2018માં દિલ્હીમાં 2000 બુદ્ધિજીવીઓને આમંત્રિત કરીને સંઘ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
ભાગવતે કહ્યું કે હિંદુઓને આ રાષ્ટ્ર પ્રત્યેની જવાબદારીનું ભાન છે અને આ દેશ પ્રાચીન સભ્યતાનું વારસ છે. સંઘના શતાબ્દી વર્ષમાં આવા કાર્યક્રમો દિલ્હી, મુંબઈ, બેંગલુરુ અને કોલકાતામાં આયોજિત કરવામાં આવી રહ્યા છે. તાજેતરમાં સિલિગુડીમાં પણ તેમણે યુવાનો અને બુદ્ધિજીવીઓને સંબોધિત કર્યા હતા. આ વાતો સંઘની સ્વાયત્તતા અને તેના મૂળ ઉદ્દેશ્યોને રેખાંકિત કરે છે.

મોહન ભાગવતે વિરોધીઓને આપ્યો જવાબ, કહ્યું- અમારો ઉદ્દેશ્ય ભારતને વિશ્વગુરુ બનાવવાનો

December 21, 2025 | 21:11 IST