જસ્ટિસ સૂર્યકાંતની અધ્યક્ષતાવાળી ત્રણ જજોની બેન્ચે અરવલ્લી પર્વતમાળાના સંરક્ષણ બાબતે ૨૦ નવેમ્બરના રોજ આપેલા પોતાના જ ચુકાદા પર હાલ પૂરતી રોક લગાવી દીધી છે. કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે નિષ્ણાત સમિતિની ભલામણો અને કોર્ટની અગાઉની ટિપ્પણીઓને હાલ અમલમાં મૂકવામાં આવશે નહીં. આ મામલે હવે આગામી સુનાવણી ૨૧ જાન્યુઆરીના રોજ હાથ ધરવામાં આવશે.
&nbsp;શું હતું અરવલ્લી વિવાદનું મૂળ કારણ ? સમગ્ર વિવાદ ત્યારે શરૂ થયો જ્યારે કેન્દ્રીય પર્યાવરણ વિભાગની એક સમિતિએ ભલામણ કરી કે ૧૦૦ મીટરથી વધુ ઊંચાઈ ધરાવતા પહાડોને જ અરવલ્લી ગિરિમાળા માનવામાં આવે. સુપ્રીમ કોર્ટે ૨૦ નવેમ્બરે આ વ્યાખ્યાને માન્યતા આપી હતી. આ નિર્ણયથી પર્યાવરણપ્રેમીઓમાં રોષ ફેલાયો હતો, કારણ કે આ વ્યાખ્યાથી અનેક નીચા પહાડો સંરક્ષિત ક્ષેત્રમાંથી બહાર નીકળી જતા હતા અને ખાણ માફિયાઓ માટે રસ્તો સાફ થઈ જવાની ભીતિ હતી.
કોર્ટે સરકારને પૂછ્યા 5 અણીયારા સવાલો: CJI સૂર્યકાંતે હરિયાણા, રાજસ્થાન, દિલ્હી અને ગુજરાત સરકાર સહિત કેન્દ્રને નોટિસ પાઠવી નીચે મુજબના ગંભીર પ્રશ્નો પૂછ્યા છે:
<ol start="1" data-path-to-node="7">
<li>
શું અરવલ્લીની વ્યાખ્યા સીમિત કરવાથી સંરક્ષિત વિસ્તાર ઘટી જશે?
</li>
<li>
શું નવી વ્યાખ્યાથી નોન-અરવલ્લી વિસ્તારોમાં બેફામ ખાણકામ વધશે?
</li>
<li>
જો બે પહાડો વચ્ચે ૭૦૦ મીટરનું અંતર હોય, તો શું વચ્ચેના ભાગમાં ખાણકામની છૂટ મળી જશે?
</li>
<li>
આ સમગ્ર પ્રક્રિયામાં પર્યાવરણને સુરક્ષિત રાખવા માટેનો પ્લાન શું છે?
</li>
<li>
શું ગિરિમાળાની મજબૂતી જાળવવા માટે ફરીથી વ્યાપક મૂલ્યાંકન જરૂરી છે?
</li>
</ol>
જનતાનો વિરોધ અને પર્યાવરણપ્રેમીઓની જીત: ગુજરાતથી લઈને દિલ્હી સુધી આ મુદ્દે ભારે આંદોલનો થયા હતા. લોકોની ચિંતા હતી કે જો પહાડો નષ્ટ થશે તો ઈકો-સિસ્ટમ ખોરવાઈ જશે. વિરોધ વધતા કેન્દ્ર સરકારે ૨૪ ડિસેમ્બરે નવા ખાણકામ પર પ્રતિબંધનો આદેશ આપવો પડ્યો હતો. હવે સુપ્રીમ કોર્ટના આ સ્ટે ઓર્ડરથી 'અરવલ્લી બચાવો' આંદોલન કરી રહેલા લોકોમાં ખુશીની લહેર જોવા મળી રહી છે.

સુપ્રીમ કોર્ટનો મોટો નિર્ણય

કેન્દ્ર અને રાજ્યોને નોટિસ; 100 મીટરની ઊંચાઈવાળી વ્યાખ્યા હાલ સ્થગિત, 21 જાન્યુઆરીએ સુનાવણ

December 29, 2025 | 18:52 IST