<p data-start="586" data-end="1043">ભારતનું આર્થિક ચિત્ર આજે અત્યંત વિરોધાભાસી છે. એક તરફ <strong data-start="640" data-end="659">8.2% GDP વૃદ્ધિ</strong>, વધતો ખાનગી વપરાશ, સેવાઓ ક્ષેત્રનું સારું પ્રદર્શન, અને બજારોમાં સકારાત્મક વલણ. બીજી તરફ <strong data-start="743" data-end="786">₹90 પ્રતિ ડોલર સુધી ગગડતો ભારતીય રૂપિયો</strong>, જે દેશની નાણાંકીય નબળાઈને નિર્દયતાથી ઉજાગર કરે છે.<br data-start="837" data-end="840">આ તે જ રૂપિયા છે, જેના ધોવાવા પર 2013માં નરેન્દ્ર&nbsp;<strong data-start="879" data-end="903"> મોદી મજાક</strong> કરતા હતા, અને રૂ. 60-62ના સમયને &ldquo;અર્થતંત્રની નિષ્ફળતા&rdquo; કહેતા હતા. આજે રૂપિયા ₹90 પાર કરી ગયો જે ૨૦૧૩ -૧૪ ની સરખામણીએ અત્યંત નબળી સ્થિતિ છે, ત્યારે મોદી સાહેબ ચૂપ કેમ છે.</p>
<p data-start="1045" data-end="1197">આખરે પ્રશ્ન એ છે કે <strong data-start="1065" data-end="1116">જોરદાર GDP વૃદ્ધિ છતાં રૂપિયા કેમ નબળો પડી રહ્યો છે?</strong> અને કેમ સરકારે જનતાની પાસે 2013 જેટલી રાજકીય જવાબદારી રાખવાની હિંમત ગુમાવી દીધી?</p>
<h3 data-start="1199" data-end="1248"><strong data-start="1203" data-end="1248">1. સ્પેક્યુલેટર્સ અને ઇમ્પોર્ટર્સનું દબાણ</strong></h3>
<p data-start="1249" data-end="1421">વિદેશી ચલણના બજારમાં સ્પેક્યુલેટરો ડોલરની જંગી માંગ ઉભી કરી રહ્યા છે. આયાતકર્તાઓ હેજિંગ કરી રહ્યા છે, ભવિષ્યમાં વધશે તે બિકે. આ ડોલર-ડિમાન્ડ રૂપિયા ઉપર તાત્કાલિક દબાણ બનાવે છે.</p>
<h3 data-start="1423" data-end="1466"><strong data-start="1427" data-end="1466">2. ભારત&ndash;અમેરિકા વેપાર કરારમાં વિલંબ</strong></h3>
<p data-start="1467" data-end="1607">મોદી સરકાર વિવિધ વિષયો પર ભાષણો આપે છે, પરંતુ <strong data-start="1505" data-end="1519">વેપાર કરાર</strong> પર ઘણા સમયથી કોઈ પ્રગતિ નથી, તે વિશે પણ ચૂપ. બજારમાં અનિશ્ચિતતા વધી રહી છે, અને રૂપિયા નબળો પડી રહ્યો છે.</p>
<h3 data-start="1609" data-end="1634"><strong data-start="1613" data-end="1634">3. સતત વેપાર ઘાટો</strong></h3>
<p data-start="1635" data-end="1859">ભારતની <strong data-start="1642" data-end="1669">13 મહિના સતત ઘટતી નિકાસ</strong>, 14.75%નો ભારે પતન, જ્યારે આયાત માત્ર 3.88% ઘટી.<br data-start="1718" data-end="1721">આથી વેપાર ઘાટો $11.6 બિલિયન સુધી પહોંચ્યો. ડોલરની માંગ વધે છે, રૂપિયા ઢળે છે&mdash; સિદ્ધાંત સરળ છે, પરંતુ સરકાર તેને રાજકીય રીતે સ્વીકારતી નથી.</p>
<h3 data-start="1861" data-end="1889"><strong data-start="1865" data-end="1889">4. ઊંચુ મહેસૂલી દબાણ</strong></h3>
<p data-start="1890" data-end="1983">ભારતની મોંઘવારી અમેરિકાથી વધુ છે. વધુ એક વખત ખરીદ શક્તિ ઘટી છે, તેની અસર પણ તૂટતા રૂપીયા માં દેખાઇ રહી છે.</p>
<h3 data-start="1985" data-end="2019"><strong data-start="1989" data-end="2019">સામાન્ય માણસ પણ શું અસર પડી શકે?</strong></h3>
<p data-start="2020" data-end="2072">અર્થશાસ્ત્રીઓની ગણત્રીએ રૂપીયો ઘસાવાથી શું થાય&mdash;</p>
<ul data-start="2073" data-end="2333">
<li data-start="2073" data-end="2198">
<p data-start="2075" data-end="2198"><strong data-start="2075" data-end="2096">PATROL-ડિઝલ મોંઘુ</strong>, રોજ કમાણું કરનાર રિક્ષા ચાલક સુધી બોજ. રોજના 100 રૂપિયા વધારાનો ડીઝલ ખર્ચ, નાગરીકો ના ગજવામાં કાણું પાડશે.</p>
</li>
<li data-start="2199" data-end="2333">
<p data-start="2201" data-end="2333"><strong data-start="2201" data-end="2231">વિદેશી શિક્ષણ અને રેમિટન્સ</strong> પ્રભાવિત. મધ્યમવર્ગના માતાપિતાને આ વર્ષે ડોલર દર વધવાથી સંતાનની ફી માટે ₹1.5&ndash;2 લાખ વધારે ચૂકવવા પડશે.</p>
</li>
</ul>
<h3 data-start="2335" data-end="2361"><strong data-start="2339" data-end="2361">5. RBI નો બચાવ ખેલ</strong></h3>
<p data-start="2362" data-end="2467">કેન્દ્રિય બેંક સતત ડોલર વેચીને રૂપિયા બચાવવાનો પ્રયાસ કરે છે. RBI ન હોત તો રૂપિયા ₹92-93 પાર કરી ગયો હોત.</p>
<p data-start="2469" data-end="2658">પણ આ રાજકીય વિરોધાભાસ જળવાઈ રહે છે:<br data-start="2504" data-end="2507">2013માં રૂપિયા તૂટતા વડાપ્રધાન બનવા આતુર નરેન્દ્રભાઈ સ્ટેજ પર ચડતા&mdash;"રુપિયા રડાવે છે" કહેતા.<br data-start="2598" data-end="2601">2025માં રૂપિયા ₹90નું આંસુ ટપકાવે છે, અને સરકાર ચૂપ છે.</p>
<p data-start="2660" data-end="2849">ઝબ્બર GDP હોવા છતાં રૂપિયા તૂટે તો સમસ્યા માત્ર બજારની નથી&mdash;તે નીતિઓની, ઘાટોનું સંચાલન, વિદેશી વેપારમાં નબળાઈ અને પસંદગીયુક્ત રાજકીય સ્મૃતિની પણ છે. દેશને સંપૂર્ણ સત્ય જોઈએ, માત્ર રેલીઓ નહિ.</p>

જોરદાર GDP હોવા છતાં રૂપિયા ઢળી રહ્યો—2013ના વ્યંગ કરનાર મોદી હવે શાંતિમાં

December 3, 2025 | 20:25 IST