અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે 2005ના એક કેસમાં અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ અને ચકચારી ચુકાદો આપ્યો છે, જેમાં કોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું કે મુસ્લિમ પર્સનલ લૉ હેઠળ થયેલા વિવાહમાં નાબાલિગ પત્ની સાથેના યૌન સંબંધને બળાત્કાર ગણી શકાય નહીં. આ ચુકાદાના પગલે કોર્ટે ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC)ની કલમો 363 (અપહરણ), 366 (મહિલાને લગ્ન માટે મજબૂર કરવા) અને 376 (બળાત્કાર) હેઠળ એક વ્યક્તિને મળેલી સજા રદ કરી દીધી છે. કોર્ટનો આ નિર્ણય ઘટના સમયે લાગુ કાયદાકીય જોગવાઈઓ અને સંજોગો પર આધારિત છે, જેણે નીચલી કોર્ટના 2007ના નિર્ણયને સંપૂર્ણપણે પલટી નાખ્યો છે.
શું હતો 2005નો મામલો?
2005ના આ કેસમાં એક વ્યક્તિ પર નાબાલિગનું અપહરણ કરીને તેની સાથે બળાત્કાર કરવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો. નીચલી અદાલતે 2007માં આ આરોપીને સાત વર્ષની સખત કેદની સજા ફટકારી હતી. જોકે, આરોપીએ આ નિર્ણયને હાઈકોર્ટમાં પડકાર્યો હતો. જસ્ટિસ અનિલ કુમારની કોર્ટે નીચલી અદાલતના આદેશને રદ કરતા અવલોકન કર્યું કે આરોપીએ આ કૃત્ય ત્યારે કર્યું હતું જ્યારે છોકરી 16 વર્ષની હતી અને તે તેની વિવાહિત પત્ની હતી. કોર્ટે જણાવ્યું કે મુસ્લિમ પર્સનલ લૉ હેઠળ આ કૃત્ય ગુનો નથી અને તે સમયે લાગુ કાયદા હેઠળ પણ યૌન સંબંધ દંડનીય નહોતા.
આ કેસમાં હાઈકોર્ટે પીડિતાની જુબાનીને પણ ધ્યાનમાં લીધી હતી. પીડિતાના પિતાએ આરોપ મૂક્યો હતો કે તેમની પુત્રીને બહેલાવી-ફૂસલાવીને અપહરણ કરવામાં આવ્યું હતું. જોકે, છોકરીએ તેની જુબાની દરમિયાન સ્પષ્ટપણે સ્વીકાર્યું હતું કે તે આરોપી સાથે પોતાની મરજીથી ઘર છોડીને ગઈ હતી. તેણીએ વધુમાં જણાવ્યું કે તે વ્યક્તિ સાથે ગઈ અને તેની સાથે લગ્ન કર્યા, ત્યારબાદ બંને એક મહિના સુધી ભોપાલમાં સાથે રહ્યા હતા.
કોર્ટે 'અપહરણ'ના આરોપો ફગાવ્યા
કોર્ટે પોતાના ચુકાદામાં નોંધ્યું હતું કે "સંજોગોને જોતાં, આ નિષ્કર્ષ પર આવી શકાય છે કે ફરિયાદી પક્ષ એવા કોઈ પુરાવા રજૂ કરવામાં નિષ્ફળ રહ્યો છે જેનાથી સાબિત થાય કે અપીલકર્તાએ પીડિતાને 'બહેલાવી' હતી અથવા તેને લઈ ગયો હતો." આમ, કોર્ટે અપહરણ (363) અને લગ્ન માટે મજબૂર કરવા (366)ના આરોપોને પણ ફગાવી દીધા હતા. આ ચુકાદો ભારત જેવા વિવિધ ધર્મો ધરાવતા દેશમાં પર્સનલ લૉ અને&nbsp;IPCની કલમો વચ્ચેના જટિલ કાયદાકીય સંબંધોને ફરી એકવાર પ્રકાશિત કરે છે.
&nbsp;

અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટનો 18 વર્ષ જૂના કેસ પર ચુકાદો

મુસ્લિમ પર્સનલ લૉ હેઠળ લગ્ન: અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે 18 વર્ષ જૂનો રેપનો ચુકાદો પલટાયો.

October 17, 2025 | 18:17 IST