<p dir="auto">આજે વિજયાદશમીનો પવિત્ર પર્વ છે. ત્રેતાયુગમાં આસ્વિન સુદ દશમીની તિથિએ ભગવાન શ્રીરામે અધર્મી રાવણનો વધ કરીને ધર્મની જીતનો ઉત્સવ મનાવ્યો હતો. દેશભરમાં રાવણ, કુંભકર્ણ અને મેઘનાથના પૂતળાંનું ભવ્ય દહન થઈ રહ્યું છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે રાવણ, જે બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મ્યો હતો, તેના રાક્ષસી કર્મોએ તેને પતન તરફ લઈ ગયા? વધુમાં, શ્રીરામ પહેલાં પણ ચાર મહાન યોદ્ધાઓએ તેને હરાવ્યો હતો. વાલ્મીકિ રામાયણ અને અન્ય પુરાણોમાંથી પ્રાપ્ત માહિતી પરથી સંકલિત આ વિશેષ વાર્તા આજે વાંચો.</p>
<p dir="auto">ભારતીય સંસ્કૃતિમાં દશેરા માત્ર રાવણ દહનનું પર્વ નથી, પરંતુ અંધકાર પર પ્રકાશની, અધર્મ પર ધર્મની અને અહંકાર પર વિનમ્રતાની જીતનું પ્રતીક છે. રાવણ, જે વિશ્રવા ઋષિનો પુત્ર હતો, તે બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મ્યો હતો, પરંતુ તેની વાસના, ક્રોધ, લોભ અને અહંકારે તેને રાક્ષસ બનાવ્યો. તેના 10 સીરો માત્ર શક્તિના પ્રતીક નહીં, પરંતુ 10 દુર્વ્યસનોના પણ દર્શન છે. આજે આપણે રાવણ સાથે જોડાયેલા રસપ્રદ પ્રશ્નોના જવાબ જાણીશું અને તેના પતનની કથા સમજીશું.</p>
<h2 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">રાવણ: બ્રાહ્મણ કુળનો વિદ્વાન કે રાક્ષસી કર્મોનો શિકાર?</span></h2>
<p dir="auto">રાવણ ઋષિ વિશ્રવા અને કૈકસીનો પુત્ર હતો, જે બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મ્યો હતો. તે વેદો, શાસ્ત્રો અને તાંત્રિક વિદ્યાઓનો મહાન જ્ઞાની હતો. તેણે બ્રહ્મા અને શિવથી વરદાન મેળવ્યા હતા, જેના કારણે તે અજેય બન્યો. પરંતુ તેના રાક્ષસી કર્મો &ndash; સીતાનું અપહરણ, દેવતાઓ પર આક્રમણ અને અહંકાર &ndash; તેના પતનનું કારણ બન્યા. ABP Live અને Wikipedia અનુસાર, રાવણે ત્રણ લોકોમાં ભય પસાર કર્યો હતો, પરંતુ તેના કુળની પવિત્રતા છતાં તેના કર્મોએ તેને રાક્ષસ બનાવ્યો.</p>
<p dir="auto">પુરાણોમાં કહેવામાં આવે છે કે રાવણના પિતા વિશ્રવા ઋષિએ તેને ધર્મના માર્ગ પર ચાલવાની સલાહ આપી હતી, પરંતુ માતા કૈકસીના પ્રભાવે તે રાક્ષસી વારસામાં વળ્યો. તેના કર્મોને કારણે આજે પણ તેના પૂતળાનું દહન થાય છે, જે અસુરી વૃત્તિઓના નાશનું પ્રતીક છે.</p>
<h2 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">શ્રીરામ પહેલાં રાવણને હરાવનારા 4 પરાક્રમી યોદ્ધાઓ: પુરાણોની અજાણ્યા કિસ્સા</span></h2>
<p dir="auto">ઘણા લોકો માને છે કે રાવણને માત્ર શ્રીરામે જ હરાવ્યો, પરંતુ વાલ્મીકિ રામાયણ અને અન્ય પુરાણો (જેમ કે Quora, Hindu Media Wiki અને ABP Liveમાં વર્ણિત) અનુસાર, રાવણને શ્રીરામ પહેલાં ચાર મહાન યોદ્ધાઓએ હરાવ્યો હતો. આ કિસ્સાઓ તેના અહંકારને ચૂર-ચૂર કરનારા છે અને દર્શાવે છે કે કોઈપણ વ્યક્તિ અજેય નથી. આ યોદ્ધાઓના પરાક્રમથી રાવણને પોતાની મર્યાદા સમજાઈ:</p>
<ol dir="auto">
<li><strong>મદાન (Madhu Rakshasa)</strong>: રાવણે મદાન રાક્ષસ પર આક્રમણ કર્યું, પરંતુ મદાનની માયા અને શક્તિથી તે હારી ગયો. મદાને તેને પકડી લીધો અને મુક્તિ આપી, પરંતુ તેના અહંકારને ઠેસ પહોંચાડી. (સ્ત્રોત: ABP Live, Dussehra 2025 વિશેષ)</li>
<li><strong>માયા (Maya Danava)</strong>: માયા દાનવની માયાવી શક્તિઓએ રાવણને બંધાયો. તેણે માયાને હરાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેની વિદ્યાથી હાર્યો. માયાએ તેને છોડી દીધો, પરંતુ આ હારે તેની અજેયતાને ધક્કો આપ્યો. (સ્ત્રોત: Quora, Ravana defeats)</li>
<li><strong>બલિ (Bali)</strong>: કિષ્કિંધા રાજા બલિ, જે શિવનો પરમ ભક્ત હતો, તેને રાવણે દ્વંદ્વ યુદ્ધમાં લલકાર્યો. બલિએ તેને પકડીને પૃથ્વી પર ફેરવ્યો અને હાર કબૂલ કરાવી. આ કિસ્સો રામાયણમાં વર્ણિત છે અને બતાવે છે કે રાવણની શક્તિ પણ મર્યાદિત હતી. (સ્ત્રોત: Gujarati Baal Vartao Blog, Wikipedia)</li>
<li><strong>સહસ્ત્રાર્જુન (Kartavirya Arjuna)</strong>: હૈહય વંશના આ યોદ્ધાને રાવણે હરાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ સહસ્ત્રાર્જુનના 1000 હાથો અને દિવ્ય શસ્ત્રોએ તેને હરાવ્યો. પરશુરામે તેને બચાવ્યો. આ હારે રાવણને વધુ ક્રોધિત કર્યો. (સ્ત્રોત: Hindu Media Wiki, Quora)</li>
</ol>
<p dir="auto">આ ચારેય યોદ્ધાઓએ રાવણને તેના અહંકારમાંથી જગાડ્યા, પરંતુ તેના કર્મોએ તેને શ્રીરામ સુધી લાવ્યો.</p>
<h2 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">શ્રીરામના 31 બાણોથી રાવણનો વધ: ધર્મની અભેદ્ય જીત</span></h2>
<p dir="auto">વાલ્મીકિ રામાયણના યુદ્ધ કાંડમાં વર્ણિત છે કે શ્રીરામે રાવણ સામે 31 બાણો વરસાવ્યા. પ્રથમ 30 બાણોએ તેના 10 સીરો અને 20 ભુજાઓ કાપી દીધી, જે તેના વરદાનને કારણે ફરી ઊગી આવતી. આખરી 31મી બાણે તેના હૃદયને ભેદીને તેનો અંત કર્યો. આ ઘટના બુરાઈ પર સારની જીતનું પ્રતીક છે. Google Arts &amp; Culture અને Valmiki Ramayan.net અનુસાર, આ યુદ્ધમાં શ્રીરામની દિવ્ય શક્તિ અને ધર્મની જય જોવા મળે છે.</p>
<h2 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">રાવણ સાથે જોડાયેલા પ્રશ્નો અને જવાબ: પુરાણોના રસપ્રદ તથ્યો</span></h2>
<ol dir="auto">
<li><strong>રાવણ કેવી રીતે બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મ્યો?</strong> રાવણ ઋષિ વિશ્રવા (પુલસ્ત્ય ઋષિના પુત્ર) અને રાક્ષસી કૈકસીનો પુત્ર હતો. તેનું કુળ બ્રાહ્મણ હતું, પરંતુ માતાના પ્રભાવે તે રાક્ષસી માર્ગે ગયો. (સ્ત્રોત: Wikipedia)</li>
<li><strong>રાવણના 10 સીરોનો અર્થ શું?</strong> તે 10 દુર્વ્યસનો &ndash; કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ, અહંકાર વગેરે &ndash; ના પ્રતીક છે. (સ્ત્રોત: Quora, DNA India)</li>
<li><strong>રાવણ કેમ અજેય નહોતો?</strong> તેને બ્રહ્મા વદાન મળ્યું હતું, પરંતુ માનવ અને વાનરોથી નહીં. આ ચાર યોદ્ધાઓએ તેને હરાવીને આ સાબિત કર્યું.</li>
<li><strong>દશેરા પર રાવણ દહન કેમ?</strong> તે અધર્મ અને અહંકારના નાશનું પ્રતીક છે. તેના દ્વારા આપણે પોતાની અંદરની બુરાઈઓને દહન કરીએ છીએ.</li>
</ol>
<h2 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">વિજયાદશમીનો સંદેશ &ndash; ધર્મની જય, અધર્મનો નાશ</span></h2>
<p dir="auto">દશેરા માત્ર રાવણના વધની ઘટના નથી, પરંતુ જીવનમાં ધર્મ, સત્ય અને વિનમ્રતાની જીતનો પાઠ છે. રાવણ જેવા વિદ્વાન વ્યક્તિ પણ કર્મોથી પડ્યા, તો આપણે પોતાના જીવનમાંથી બુરાઈઓને કેવી રીતે દૂર કરીએ? આ વિજયાદશમી પર શ્રીરામના આદર્શોને અપનાવીને જીવન જીવવાનો સંકલ્પ લઈએ. જય શ્રીરામ! વિજયાદશમીની હાર્દિક શુભેચ્છાઓ!</p>

ધર્મની જય, અધર્મનો નાશ

બ્રાહ્મણ કુળમાં જન્મેલા રાવણના રાક્ષસી કર્મોએ પતન નોતર્યું

October 2, 2025 | 14:23 IST