<div id="model-response-message-contentr_cb659dfa4cd02f3a" class="markdown markdown-main-panel stronger enable-updated-hr-color" dir="ltr">
સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે વકફ (સુધારા) કાયદાની માન્યતાને પડકારતી અરજીઓ પર વચગાળાનો ચુકાદો આપ્યો. આ નિર્ણયમાં કોર્ટે નિર્દેશ આપ્યો છે કે જ્યાં સુધી શક્ય હોય ત્યાં સુધી, વકફ બોર્ડના મુખ્ય કાર્યકારી અધિકારી (CEO) મુસ્લિમ હોવા જોઈએ, જોકે બિન-મુસ્લિમોને CEO તરીકે નિયુક્ત કરવા પર રોક લગાવવાનો ઇનકાર કર્યો. આ ઉપરાંત, વકફ બનાવવા માટે વ્યક્તિ 5 વર્ષ માટે ઇસ્લામનું અનુયાયી હોવું જોઈએ તેવી જોગવાઈ પર કોર્ટે રોક લગાવી છે, જ્યાં સુધી રાજ્ય સરકારો આ માટે નિયમો ન બનાવે. આ ચુકાદો આ કાયદાના જુના અને નવા વિવાદોને ફરી સપાટી પર લાવ્યો છે.
જુના વિવાદો અને કાયદાની પ્રકૃતિ
વકફ બિલ પર અગાઉ પણ અનેક વિવાદો થઈ ચૂક્યા છે, જેમાં કાયદાકીય અને ધાર્મિક મુદ્દાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ કાયદાનો મૂળ ઉદ્દેશ્ય વકફ સંપત્તિઓનું સંરક્ષણ અને યોગ્ય વ્યવસ્થાપન કરવાનો છે. જોકે, ભૂતકાળમાં તેની કેટલીક જોગવાઈઓ પર મુસ્લિમ સંગઠનોએ પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા હતા, ખાસ કરીને જ્યારે વકફ બોર્ડની રચના અને તેની કામગીરીમાં સરકારી હસ્તક્ષેપ વધ્યો હતો. આ વખતે, આ કાયદો ઇસ્લામના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોનું ઉલ્લંઘન કરે છે તેવી દલીલો સાથે સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજીઓ કરવામાં આવી હતી.
અરજદારોએ દલીલ કરી હતી કે વકફ એ ઈશ્વરને સમર્પણ છે અને તે ધર્મનો આવશ્યક ભાગ છે. તેના જવાબમાં સુપ્રીમ કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે ધાર્મિક દાન ફક્ત ઇસ્લામ પૂરતું મર્યાદિત નથી. CJI બીઆર ગવઈએ ટિપ્પણી કરી કે હિન્દુ ધર્મમાં પણ 'મોક્ષ'ની વિભાવના છે અને દાન એ અન્ય ધર્મોનો પણ મૂળભૂત સિદ્ધાંત છે. જસ્ટિસ ઓગસ્ટિન જ્યોર્જ મસીહએ પણ ખ્રિસ્તી ધર્મમાં 'સ્વર્ગની ઈચ્છા'નો ઉલ્લેખ કરી આ વાતને સમર્થન આપ્યું.
<h3>દાન અને ધર્મ: વિશ્વ રેકોર્ડ અને ઉદાહરણો</h3>
આ દલીલો વિશ્વના અન્ય ધર્મોમાં દાન અને પરોપકારની પરંપરાઓને પણ પ્રકાશિત કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, વિશ્વના સૌથી મોટા ધાર્મિક દાનનો રેકોર્ડ નોંધાયેલો છે. જેમ કે,&nbsp;બિલ ગેટ્સ અને વોરેન બફેટ જેવા પરોપકારીઓએ તેમના જીવનકાળમાં કરોડો-અબજો ડોલરનું દાન કર્યું છે, જે એક પરોપકારી પ્રવૃત્તિ તરીકે વિશ્વ રેકોર્ડ બનાવે છે. ભારતમાં પણ ધાર્મિક સ્થાનો અને સંગઠનો દ્વારા કરવામાં આવતું દાન વિશાળ માત્રામાં હોય છે. તિરુમાલા તિરુપતિ દેવસ્થાનમ જેવી સંસ્થાઓ વિશ્વમાં સૌથી ધનાઢ્ય ધાર્મિક સંસ્થાઓમાંની એક છે, જે દાન અને ભેટો દ્વારા મોટા પાયે સંચાલિત થાય છે.
આ ઉલ્લેખો દર્શાવે છે કે દાન અને પરોપકારની ભાવના કોઈ એક ધર્મ પૂરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ તે માનવતાનો એક સાર્વત્રિક ભાગ છે. સુપ્રીમ કોર્ટનો આ ચુકાદો પણ આ જ વિચારને સમર્થન આપે છે, જ્યાં વકફને ધાર્મિક અને કાનૂની દ્રષ્ટિકોણથી સંતુલિત કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. આ કાયદાકીય લડાઈ હજુ પૂર્ણ થઈ નથી, અને ભવિષ્યમાં આ મુદ્દા પર વધુ સુનાવણી અને ચુકાદાઓ આવવાની શક્યતા છે.
</div>

સુપ્રિમે વકફ બિલની કેટલી કલમો પર લગાવી રોક

સુપ્રીમ કોર્ટનો વકફ કાયદા પર સંપૂર્ણ રોક લગાવવાનો ઇનકાર, કેટલીક કલમો પર પ્રતિબંધ મૂક્યો

September 15, 2025 | 16:37 IST