દિવાળીના તહેવારની ધમાધમ વચ્ચે બજારમાં ખરીદીનો માહોલ જામ્યો છે, ત્યારે નાના વેપારીઓ માટે એક મોટી ચેતવણી સામે આવી છે. ભીડભાડવાળી જગ્યાઓ પર અને તહેવારોના માર્કેટમાં ગઠિયાઓ દ્વારા QR કોડ આધારિત પેમેન્ટના નામે છેતરપિંડીનું નવું કૌભાંડ શરૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ કૌભાંડમાં PhonePe અને Paytm જેવી લોકપ્રિય પેમેન્ટ એપ્લિકેશન્સની&nbsp;Fake એપ્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ગુજરાત સહિત દેશના વિવિધ શહેરોમાં વેપારીઓને સરળતાથી ટાર્ગેટ કરવા માટેની આ નવી 'મોડ્સ ઓપરેન્ડી' સામે આવી છે.
કઈ રીતે થાય છે આ છેતરપિંડી?
મિઠાઈ, ફટાકડા કે અન્ય ચીજવસ્તુઓની દુકાનો પર સામાન્ય દિવસો કરતાં દિવાળીમાં વધુ ગ્રાહકોની ભીડ હોય છે. મોટાભાગના વેપારીઓ વ્યસ્તતાને કારણે તરત જ બેંક બેલેન્સ તપાસી શકતા નથી અને સાંજે કે રાત્રે હિસાબ મેળવે છે. છેતરપિંડી કરતી આ ગેંગ આ જ અવસરનો લાભ ઉઠાવે છે.
ગઠિયાઓ દ્વારા PhonePe કે Paytm જેવી જ દેખાતી બનાવટી એપ્લિકેશન તૈયાર કરવામાં આવે છે. ગ્રાહક તરીકે તેઓ વેપારીનો QR કોડ સ્કેન કરે છે અને બનાવટી એપ્લિકેશનમાંથી પેમેન્ટ થયાનો સ્ક્રીનશોટ અથવા મેસેજ વેપારીને બતાવે છે. આ મેસેજમાં વેપારીની બેંકનો UPI ID પણ જોવા મળે છે, જેનાથી વેપારીને ખાતરી થઈ જાય છે કે નાણાં જમા થઈ ગયા છે. જોકે, હકીકતમાં આ માત્ર એક બનાવટી સ્ક્રીન પર દેખાતો વ્યવહાર હોય છે, અને વેપારીના ખાતામાં એક પણ રૂપિયો આવતો નથી.
સાયબર ક્રાઈમથી બચાવના ઉપાયો
સાયબર ક્રાઇમ સેલના ACP હાર્દિક માકડીયાએ આ અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તેમણે જણાવ્યું કે પેમેન્ટ એપની બનાવટી એપ્લિકેશનથી નાના વેપારીઓ જ સરળતાથી ટાર્ગેટ થઈ રહ્યા છે, અને ખાસ કરીને નાની રકમની છેતરપિંડીનું જોખમ વધારે છે.
વેપારીઓએ આ ઠગાઈથી બચવા માટે નીચેના પગલાં લેવા અનિવાર્ય છે:
સાઉન્ડ બોક્સનો ઉપયોગ: વેપારીઓએ ખાતરી કરવા માટે સાઉન્ડ બોક્સ (Payment Confirmation Speaker) પર 'નાણાં મળ્યાનો' ઓડિયો મેસેજ અપડેટ થયા બાદ જ ગ્રાહકને માલ આપવો.
તાત્કાલિક ખાતાની ચકાસણી: જો સાઉન્ડ બોક્સ ન હોય, તો મોબાઈલ બેંકિંગ એપ અથવા પેમેન્ટ એપના&nbsp;History/Wallet વિભાગમાં જઈને તાત્કાલિક બેંક બેલેન્સ ચકાસવું.
શંકાસ્પદ વ્યવહારો પર ધ્યાન: જો કોઈ ગ્રાહક પેમેન્ટ કર્યા બાદ તરત જ ઉતાવળ કરીને જવાનો પ્રયાસ કરે, તો તે શંકાસ્પદ ગણીને તરત જ ચકાસણી કરવી.
સાયબર ક્રાઇમ સેલે આ મોડ્સ ઓપરેન્ડી અંગે તપાસના ચક્રો ગતિમાન કર્યા છે અને તહેવારની મોસમમાં વેપારીઓને અત્યંત સતર્ક રહેવા માટે ભારપૂર્વક સૂચના આપી છે.

દિવાળીમાં QR કોડ કૌભાંડ: વેપારીઓ ચેતી જજો

દિવાળીની ભીડનો લાભ લેતી ગેંગ સક્રિય: QR કોડ સ્કેન કરી નકલી મેસેજથી છેતરપિંડીના નવા તાયફા

October 13, 2025 | 19:48 IST