<p>ભારતીય રાજકારણમાં, ચૂંટણી પહેલાં થતા મોટા નિર્ણયો અને યોજનાઓની જાહેરાતો કોઈ નવી વાત નથી. પરંતુ, બિહારમાં આગામી વિધાનસભા ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને, મોદી સરકારે જે ગતિએ અને જે મોટા પાયે પ્રોજેક્ટ્સની મંજૂરી આપી છે, તે ચોક્કસપણે ધ્યાન ખેંચે તેવી છે. તાજેતરમાં, કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે 7,616 કરોડ રૂપિયાના બે મોટા પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપી છે, જેમાં રેલવે અને હાઈવેનું નિર્માણ સામેલ છે. રાજકીય વિદ્વાનો માટે આ માત્ર વિકાસનો મુદ્દો નથી, પરંતુ એક રાજકીય રણનીતિનો ભાગ છે.</p>
<h3>વિકાસનું રાજકારણ: આંકડાઓની માયાજાળ</h3>
<p>કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે આ પ્રોજેક્ટ્સની વિગતો આપતા કહ્યું કે, 3,169 કરોડના ખર્ચે&nbsp;<strong>ભાગલપુર-દુમકા-રામપુરહાટ ડબલ ટ્રેક રેલ લાઈન</strong> અને 4,447 કરોડના ખર્ચે <strong>બક્સર-ભાગલપુર હાઈ-સ્પીડ કોરિડોરના ફોર-લેન</strong> ને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ પ્રોજેક્ટ્સનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય બિહાર અને પાડોશી રાજ્યોમાં કનેક્ટિવિટી અને આર્થિક ગતિવિધિઓને વેગ આપવાનો છે. મંત્રીએ એમ પણ જણાવ્યું કે, મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળમાં અત્યાર સુધીમાં બિહારને કુલ <strong>11 લાખ કરોડ રૂપિયાના</strong> પ્રસ્તાવોની મંજૂરી મળી છે.</p>
<p>આ આંકડાઓ ભલે પ્રભાવશાળી લાગે, પરંતુ રાજકારણના નિરીક્ષકો તેને માત્ર વિકાસના ચશ્માથી જોતા નથી. બિહારમાં વર્ષના અંત સુધીમાં યોજાનારી ચૂંટણીઓ પહેલાં આ જાહેરાતોને એક 'ચૂંટણીલક્ષી ભેટ' તરીકે જોવામાં આવી રહી છે. ભલે મંત્રીએ એવો દાવો કર્યો હોય કે જે રાજ્યોમાં ચૂંટણી નથી ત્યાં પણ પ્રોજેક્ટ્સને મંજૂરી આપવામાં આવી છે, પરંતુ બિહારની રાજકીય સંવેદનશીલતાને જોતા, આ નિર્ણયોનો સમય અને તેનું કદ રાજકીય હેતુઓ પર શંકા ઊભી કરે છે.</p>
<h3>રાજકીય ગણતરી અને લોકમત પર અસર</h3>
<p>મોટી ચૂંટણીઓ પહેલાં આવા મોટા આર્થિક પેકેજોની જાહેરાત એ મતદારોને આકર્ષવાની એક પરંપરાગત રીત છે. સરકાર એવો સંદેશ આપવા માંગે છે કે તે રાજ્યના વિકાસ માટે પ્રતિબદ્ધ છે. આ પ્રોજેક્ટ્સથી લાંબા ગાળે રોજગારીની તકો ઊભી થશે અને આર્થિક વિકાસને વેગ મળશે, જેનો સીધો લાભ શાસક પક્ષને ચૂંટણીમાં મળી શકે છે.</p>
<p>જોકે, આજના જાગૃત મતદાર માટે માત્ર જાહેરાતો પૂરતી નથી. તેઓ એ પણ જુએ છે કે પ્રોજેક્ટ્સનું અમલીકરણ કેટલું ઝડપી અને પારદર્શક છે. ભૂતકાળમાં અનેક વખત એવું બન્યું છે કે ચૂંટણી પછી આ જાહેરાતો માત્ર કાગળ પર રહી ગઈ હોય. આથી, સરકાર માટે આ પ્રોજેક્ટ્સને સમયસર પૂર્ણ કરવાનો પડકાર પણ રહેશે.</p>
<p>આ રાજકીય રમત માત્ર બિહાર પૂરતી સીમિત નથી. દેશના રાજકારણમાં વિકાસ અને ચૂંટણીલક્ષી નિર્ણયો વચ્ચેનો ભેદરેખા પાતળી બની રહી છે. બિહારમાં આ પ્રોજેક્ટ્સની જાહેરાત એ દર્શાવે છે કે સરકાર માટે વિકાસનું એન્જિન રાજકીય ગણતરીઓ સાથે ગતિમાન છે.</p>

ચૂંટણી પહેલા સરકાર બિહાર પર ઓળઘોળ

બિહાર ચૂંટણી પહેલાં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્રોજેક્ટ્સનો ધોધમાર વરસાદ, સરકારનું ખોબે ખોબે લહાણી

September 11, 2025 | 01:07 IST