હિન્દુ ધર્મમાં તમામ તહેવારોનું વિશેષ મહત્વ છે, અને કાળી ચૌદશનો પર્વ તેમાં ખાસ સ્થાન ધરાવે છે. આ વર્ષે કાળી ચૌદશ 19 ઓક્ટોબર, રવિવારે ઉજવાશે. આ દિવસે દેવી કાળીની પૂજા સંપૂર્ણ વિધિ-વિધાન સાથે કરવામાં આવે છે. આસો માસની વદ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ ઉજવાતો આ પર્વ નરક ચતુર્દશી અને રૂપ ચતુર્દશી તરીકે પણ ઓળખાય છે. ખાસ કરીને પશ્ચિમ બંગાળમાં આ તહેવાર ખૂબ ધામધૂમથી ઉજવાય છે. આ દિવસે દેવી કાળીની પૂજા પહેલાં યમ દીપ પ્રગટાવવામાં આવે છે, જે નકારાત્મક ઉર્જાથી રક્ષણ આપે છે અને અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર કરે છે.
 કાળી ચૌદશનું મહત્વ: દૈવી શક્તિનો વિજય
 કાળી ચૌદશ દૈવી શક્તિનો આસુરી શક્તિ પર વિજયનું પ્રતીક છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, દેવી કાળીએ આ દિવસે રક્તબીજ નામના દૈત્યનો નાશ કર્યો હતો. રક્તબીજ પાસે એક વિશેષ વરદાન હતું કે તેના લોહીનું એક ટીપું જમીન પર પડે તો તેમાંથી નવા દૈત્યો ઉત્પન્ન થતા. દેવી કાળીએ તેના લોહીને જમીન પર પડવા ન દીધું અને તેનો સંહાર કર્યો. આ ઘટના પ્રકાશનો અંધકાર પર વિજય દર્શાવે છે. કાળી ચૌદશનો ઉપવાસ અને રિવાજો દુષ્ટ શક્તિઓથી રક્ષણ અને દિવાળીની નિર્વિઘ્ન ઉજવણી માટે મહત્વના છે. આ દિવસ નકારાત્મકતા, આળસ અને અશુદ્ધ શક્તિઓને દૂર કરી નવી શરૂઆતનું સૂચક છે.
 શુભ મુહૂર્ત 2025
 કાળી ચૌદશની પૂજા માટે શુભ મુહૂર્ત 19 ઓક્ટોબર, રવિવારે રાત્રે 11:41થી મોડી રાત્રે 12:31 સુધી રહેશે. આ સમયે દેવી કાળીની પૂજા અને યમ દીપ પ્રગટાવવું શુભ રહેશે.
 કાળી ચૌદશની પૂજા અને કથા
 હિન્દુ પુરાણોમાં જણાવ્યું છે કે દેવી કાળીએ રક્તબીજ દૈત્યનો સંહાર કરીને દુષ્ટ શક્તિઓ પર વિજય મેળવ્યો હતો. આ પૂજા નકારાત્મક ઉર્જા, દુષ્ટ શક્તિઓ અને આળસને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે. આ દિવસ ખાસ કરીને તંત્ર સાધના કરનારાઓ માટે શુભ અને ફળદાયી માનવામાં આવે છે. કાળી ચૌદશની પૂજા સુખ, સમૃદ્ધિ અને આત્મવિશ્વાસ વધારે છે.
 કાળી ચૌદશની પૂજા વિધિ
યમ દીપ પૂજા: રાત્રે એક દીવામાં સરસિયાનું તેલ ભરો, તેમાં પાંચ અનાજના દાણા નાખો અને ઘરના ખૂણામાં પ્રગટાવો. આ યમ દીપ અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર કરે છે.
 કાળી માતાની પૂજા: સવારે તેલ લગાવી સ્નાન કરો. મધ્યરાત્રિએ દેવી કાળીની મૂર્તિ કે ચિત્ર સ્થાપિત કરો. દીપ, ધૂપ, પુષ્પ, નૈવેદ્ય અર્પણ કરો. "ૐ क्रीं कालिकायै नमः" મંત્રનો જાપ કરો. આ પૂજા જીવનના દુઃખો દૂર કરે છે. શ્રીકૃષ્ણ પૂજા: શ્રીકૃષ્ણે આ દિવસે નરકાસુરનો વધ કરી 16,100 કન્યાઓને મુક્ત કરી હતી, તેથી તેમની પૂજા કરવામાં આવે છે. શિવ પૂજા: શિવ ચૌદશના રૂપમાં શિવજી અને પાર્વતીની પૂજા કરો. પંચામૃત અર્પણ કરો. હનુમાન પૂજા: આ દિવસે હનુમાન જયંતી પણ ઉજવાય છે. હનુમાનજીની પૂજા સંકટો દૂર કરે છે. વામન પૂજા: દક્ષિણ ભારતમાં રાજા બલિની કથા સાથે વામન પૂજા કરવામાં આવે છે.
કાળી ચૌદશ શા માટે ઉજવાય છે?
 કાળી ચૌદશને નરક ચતુર્દશી અને રૂપ ચતુર્દશી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ દિવસે દેવી કાળીની પૂજા દુષ્ટ શક્તિઓનો નાશ કરે છે અને ઘરમાં સકારાત્મક ઉર્જા લાવે છે. યમ દીપ પ્રગટાવવાથી અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર થાય છે. આ દિવસ તંત્ર સાધના માટે અત્યંત શુભ માનવામાં આવે છે. આ પર્વ પ્રકાશ તરફના પરિવર્તન અને નવી શરૂઆતનું સૂચક છે.
 શુભકામનાઓ
કાળી ચૌદશનો આ પર્વ દૈવી શક્તિના વિજય અને નકારાત્મક ઉર્જાથી મુક્તિનો સંદેશ આપે છે. દેવી કાળીની કૃપાથી તમારું જીવન સુખ, સમૃદ્ધિ અને આત્મવિશ્વાસથી ભરપૂર રહે.
 નોંધ: આ માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને પૌરાણિક કથાઓ પર આધારિત છે. પૂજા કે ઉપાયો અપનાવતા પહેલાં નિષ્ણાતની સલાહ લો.

દૈવી શક્તિનો આસુરી શક્તિ પર વિજય

નરક ચતુર્દશી અને રૂપ ચતુર્દશીની પૂજા વિધિ અને શુભ મુહૂર્ત જાણો

October 19, 2025 | 14:07 IST