તાજેતરમાં દિલ્હી હાઈકોર્ટના પૂર્વ જજ જસ્ટિસ યશવંત વર્મા પરના ભ્રષ્ટાચારના આરોપોને કારણે એક મોટો વિવાદ ઊભો થયો છે. આ મામલો એટલો ગંભીર છે કે લોકસભાના સ્પીકર ઓમ બિરલાએ તેની ઊંડાણપૂર્વક તપાસ માટે ત્રણ સભ્યોની સમિતિની રચના કરી છે. આ નિર્ણય ભારતના તત્કાલીન ચીફ જસ્ટિસની ભલામણ બાદ લેવામાં આવ્યો છે, જેમણે આ મામલાની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને ન્યાયાધીશને પદ પરથી હટાવવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરવાની વાત કરી હતી.
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://media.assettype.com/deccanherald%2F2025-03-25%2F23q6th2n%2FJustice-Varma-cash-row-Supreme-Court-makes-public-inquiry-report-by-Delhi-HC-Chief-Justice.jpg?w=undefined&amp;auto=format%2Ccompress&amp;fit=max" alt="Cash Discovery Row: Supreme Court Rejects FIR Plea Against Justice Varma" width="500">
આ સમગ્ર ઘટનાનો પ્રારંભ 14 માર્ચે જસ્ટિસ વર્માના દિલ્હીના નિવાસસ્થાને લાગેલી આગથી થયો હતો. આગ ઓલવવા ગયેલા ફાયર બ્રિગેડને ત્યાંથી ₹500ની બળી ગયેલી નોટોના બંડલો મળી આવ્યા હતા, જેનો એક વિડીયો પણ વાયરલ થયો હતો. આ ઘટના બાદ જસ્ટિસ વર્મા પર ભ્રષ્ટાચારના આરોપો લાગ્યા હતા. દિલ્હી હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ દ્વારા પ્રાથમિક તપાસ કરાઈ હતી, જેમાં આરોપોને ગંભીર માનવામાં આવ્યા હતા. ત્યારબાદ જસ્ટિસ વર્મા પાસેથી ન્યાયિક કાર્ય છીનવી લેવામાં આવ્યું અને તેમને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા. સુપ્રીમ કોર્ટની આંતરિક તપાસ સમિતિએ પણ આ આરોપોને સાચા ગણાવ્યા હોવાનું કહેવાય છે. જોકે, જસ્ટિસ વર્માએ આ તમામ આરોપોને પાયાવિહોણા અને કાવતરું ગણાવ્યા છે.
<h3>ભારતમાં ન્યાયાધીશો વિરુદ્ધ મહાભિયોગનો ઇતિહાસ</h3>
ભારતમાં ન્યાયાધીશને પદ પરથી હટાવવાની પ્રક્રિયા અત્યંત જટિલ અને ભાગ્યે જ ઉપયોગમાં લેવાતી પ્રક્રિયા છે, જેને 'મહાભિયોગ' કહેવામાં આવે છે. અત્યાર સુધી, ભારતમાં કોઈ પણ ન્યાયાધીશને આ પ્રક્રિયા દ્વારા પદ પરથી હટાવવામાં આવ્યા નથી. જોકે, કેટલાક ન્યાયાધીશો વિરુદ્ધ મહાભિયોગની પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવી હતી.
<ul>
<li>
જસ્ટિસ વી. રામાસ્વામી (1991):&nbsp; <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://images.tv9gujarati.com/wp-content/uploads/2025/07/justice-ramaswami.jpg" alt="જસ્ટિસ વર્મા પહેલા આ 8 ન્યાયાધીશો પર ચલાવવામાં આવ્યો મહાભિયોગ ! જાણો શું થઈ કાર્યવાહી - Gujarati News | These 8 judges were impeached before Justice Verma Know what action was taken -" width="500"> ભારતના ઇતિહાસમાં મહાભિયોગનો સામનો કરનાર પ્રથમ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ વી. રામાસ્વામી હતા. તેમના પર સરકારી નાણાંનો દુરુપયોગ કરવાનો આરોપ હતો. લોકસભામાં મહાભિયોગનો પ્રસ્તાવ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ કોંગ્રેસના સાંસદોએ મતદાનમાં ભાગ ન લેતા પ્રસ્તાવ નિષ્ફળ ગયો હતો.
</li>
<li>
જસ્ટિસ સૌમિત્ર સેન (2011): <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://akm-img-a-in.tosshub.com/indiatoday/images/story/201109/soumitra-sen-350_090111065409.jpg?VersionId=7kao152xAvII7GMSAk24UnzJOXS_iqKU&amp;size=690:388" alt="Soumitra Sen quits before LS seals his fate - India Today" width="500"> કલકત્તા હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ સૌમિત્ર સેન પર નાણાકીય ગેરવર્તણૂકનો આરોપ હતો. રાજ્યસભામાં મહાભિયોગનો પ્રસ્તાવ પસાર થઈ ગયો હતો, પરંતુ લોકસભામાં પ્રસ્તાવ રજૂ થાય તે પહેલાં જ તેમણે રાજીનામું આપી દીધું હતું.
</li>
<li>
જસ્ટિસ પી. ડી. દિનાકરન (2011): <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://images.tv9gujarati.com/wp-content/uploads/2025/07/justice-p-d-dinkaran.jpg" alt="3 ન્યાયાધીશ પીડી દિનાકરણ: કર્ણાટક હાઇકોર્ટના ન્યાયાધીશ પીડી દિનાકરણનું નામ પણ આ યાદીમાં સામેલ છે. તેમના પર જમીન હડપ કરવાનો અને તેમના પદનો દુરુપયોગ કરીને અઢળક સંપત્તિ મેળવવાનો આરોપ હતો. આ કેસમાં પણ રાજ્યસભાના સભ્યોએ તેમને પદ પરથી દૂર કરવા માટે કાર્યવાહી માટે અરજી દાખલ કરી હતી. આ કેસમાં ઘણી યુક્તિઓ અપનાવવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ ન્યાયાધીશ દિનાકરણે જાન્યુઆરી 2010 માં રચાયેલી તપાસ સમિતિના આદેશને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકાર્યો હતો. પરંતુ તેમણે પણ કાર્યવાહી પૂર્ણ થાય તે પહેલાં જ 29 જુલાઈ 2011ના રોજ પદ પરથી રાજીનામું આપી દીધું હતું." width="500"> સિક્કિમ હાઈકોર્ટના ચીફ જસ્ટિસ પી. ડી. દિનાકરન પર ભ્રષ્ટાચાર અને જમીન હડપ કરવાના ગંભીર આરોપો હતા. તેમની સામે મહાભિયોગની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ હતી, પરંતુ સુનાવણી પહેલાં જ તેમણે રાજીનામું આપી દીધું હતું.
</li>
<li>
&nbsp;જસ્ટિસ જે. બી. પારડીવાલા (2015): <img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://images.tv9gujarati.com/wp-content/uploads/2025/07/justice-j-b-pardiwala.jpg" alt="6. ન્યાયાધીશ જે.બી. પારડીવાલા: 2015 માં સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ જે.બી. પારડીવાલાને મહાભિયોગનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. તે સમયે તેઓ ગુજરાત હાઇકોર્ટના ન્યાયાધીશ હતા. રાજ્યસભાના 58 સાંસદોએ તેમની સામે નોટિસ લાવી હતી. ચુકાદામાં કરવામાં આવેલી ટિપ્પણીઓ સામે જસ્ટિસ પારડીવાલાને દૂર કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવી હતી. જોકે, નોટિસ મળ્યા બાદ તેમણે પોતાની ટિપ્પણીઓ કાઢી નાખી હતી, જેના પગલે રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ હામિદ અન્સારીએ મહાભિયોગ પ્રસ્તાવ ફગાવી દીધો હતો." width="500"> ગુજરાત હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ જે. બી. પારડીવાલા વિરુદ્ધ પણ મહાભિયોગની પ્રક્રિયાનો વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ તેમની ટિપ્પણી પાછી ખેંચી લેતા મામલો થાળે પડ્યો હતો.
</li>
</ul>
આ કિસ્સાઓ દર્શાવે છે કે ન્યાયાધીશો સામે ભ્રષ્ટાચારના આરોપો કેટલા ગંભીર છે અને આવા કિસ્સાઓમાં ન્યાયતંત્રની સ્વતંત્રતા જાળવી રાખવા માટે કડક કાર્યવાહી અનિવાર્ય છે. જસ્ટિસ યશવંત વર્માનો કેસ પણ આ જ દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે, જ્યાં એક ઉચ્ચ સ્તરીય તપાસ કમિટી દ્વારા સત્ય બહાર લાવવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

આ ન્યાયધિશો વિરુદ્ધ પણ લાગ્યો હતો આરોપ

ન્યાયાધીશ વિરુદ્ધ મહાભિયોગ: દિલ્હી હાઈકોર્ટના જસ્ટિસ વર્માના કેસમાં તપાસ કમિટીની રચના

August 12, 2025 | 19:29 IST