રોશનીના પર્વ દિવાળીની રાત પસાર થતાં જ દેશની રાજધાની દિલ્હી ઝેરી હવાના ધુમ્મસમાં લપેટાઈ ગઈ છે. આખી રાત ફટાકડા ફોડવાના કારણે શહેરમાં હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI)માં અસાધારણ વધારો થયો છે. સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB)ના અહેવાલ મુજબ, દિવાળીની સવારે 8 વાગ્યે શહેરનો એકંદર AQI 335&nbsp;નોંધાયો હતો, જે 'ખૂબ ખરાબ' (Very Poor) શ્રેણીમાં આવે છે.
ફટાકડાના ધુમાડા અને અવાજ પ્રદૂષણે દિલ્હીને ઘેરી વળ્યું છે, જેના કારણે પર્યાવરણીય સ્વાસ્થ્ય માટે ગંભીર પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ છે.
મોટા ભાગના વિસ્તારોમાં હવા 'ખૂબ ખરાબ' થી 'ગંભીર'
દિલ્હીના લગભગ 38 મોનિટરિંગ સ્ટેશનોમાંથી, મોટા ભાગના સ્થળોએ AQI સ્તર ૩૦૦થી ઉપર નોંધાયું હતું. ચિંતાજનક વાત એ છે કે, આનંદ વિહાર (414) અને વજીરપુર (407) જેવા વિસ્તારો 'ગંભીર'&nbsp;શ્રેણીમાં પહોંચી ગયા હતા, જે શ્વસનતંત્રને ભારે નુકસાન પહોંચાડી શકે છે. જોકે, માત્ર શ્રી અરબિંદો માર્ગ (165) અને ડીટીયુ (198) જેવા બે સ્ટેશનો 'મધ્યમ'&nbsp;શ્રેણીમાં રહ્યા હતા.
CPCBના આગાહી મુજબ, મંગળવાર અને બુધવારે હવા ગુણવત્તામાં વધુ ઘટાડો થવાની અને 'ગંભીર' શ્રેણીમાં પહોંચવાની સંભાવના છે.
ફક્ત ગ્રીન ક્રેકર્સની મંજૂરી, છતાં નિયમોનો ભંગ
સુપ્રીમ કોર્ટે દિલ્હી-એનસીઆરમાં દિવાળી દરમિયાન માત્ર ગ્રીન ક્રેકર્સના વેચાણ અને ઉપયોગની શરતી મંજૂરી આપી હતી. ફટાકડા ફોડવા માટેનો સમય પણ મર્યાદિત કરીને તહેવારના દિવસે રાત્રે 8 વાગ્યાથી 10 વાગ્યા સુધીનો નક્કી કરાયો હતો, પરંતુ રાત્રિ દરમિયાન થયેલા પ્રચંડ અવાજ અને ધુમાડાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ નિયમોનો વ્યાપકપણે ભંગ થયો છે. અગાઉ, ફટાકડાના ઉત્પાદન, વેચાણ અને ઉપયોગ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ હતો.
પ્રદૂષણ રોકવા GRAPનું સ્ટેજ II લાગુ
બગડતી જતી પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM)એ રવિવારે સાંજે દિલ્હી-એનસીઆર પર ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP)નું સ્ટેજ II લાગુ કર્યું હતું.
GRAP સ્ટેજ II હેઠળના મુખ્ય નિયંત્રણો:
ધૂળ નિયંત્રિત કરવા માટે મુખ્ય માર્ગો પર નિયમિત મિકેનિકલ સ્વીપિંગ અને પાણીનો છંટકાવ.
બાંધકામ અને ડિમોલિશન સાઇટ્સ પર ધૂળ નિયંત્રણના નિયમોના સખત અમલ માટે નિરીક્ષણ વધારવું.
સ્વચ્છ ગતિશીલતાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વધારાની CNG અને ઇલેક્ટ્રિક બસો તેમજ મેટ્રો સેવાઓની આવર્તન વધારવી.
શિયાળા દરમિયાન ખુલ્લામાં કચરો સળગાવવાનું રોકવા માટે રહેવાસી કલ્યાણ સંગઠનો (RWAs) દ્વારા સ્ટાફને ઇલેક્ટ્રિક હીટર પૂરા પાડવા.
આંતર-રાજ્ય બસોને CNG, EV અથવા BS-VI ડીઝલ પર ચાલતી હોય તો જ દિલ્હીમાં પ્રવેશની મંજૂરી.
મુખ્યમંત્રી રેખા ગુપ્તા એ પણ દિલ્હીવાસીઓને પરંપરાગત રીતે દીવા પ્રગટાવી, રંગોળી બનાવી અને મીઠાઈઓ વહેંચીને તહેવારની ઉજવણી કરવા અને માત્ર ગ્રીન ફટાકડાનો ઉપયોગ કરવાની અપીલ કરી હતી. જોકે, આ અપીલની અસર હકારાત્મક રહી નથી.
&nbsp;
&nbsp;

દિલ્હીની સવાર: ફટાકડા પછી હવામાં ઝેર, AQI ખરાબ

ફટાકડાની રાત પછી દિલ્હીનો AQI 335: ગંભીર પ્રદૂષણથી હવા થઈ ઝેરી, હવા 'ખૂબ ખરાબ' થી 'ગંભીર'

October 20, 2025 | 17:14 IST