દિવાળીના પાવન અવસર પહેલા ઇસરો (ISRO) દ્વારા ચંદ્રયાન-2 મિશનને લઈને સારા સમાચાર જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. ઇસરોના નિવેદન અનુસાર, ચંદ્રયાન-2 મિશને તેના વૈજ્ઞાનિક સાધનોનો ઉપયોગ કરીને સૌ પ્રથમ વખત 'સૂર્યમાંથી કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CMEs)'ની ચંદ્ર પર થતી અસર નિર્ધારિત કરી છે. આ શોધને સૂર્ય અને ચંદ્ર વચ્ચેના સંબંધની સમજણમાં એક મોટી પ્રગતિ માનવામાં આવે છે.
ચંદ્રના વાતાવરણ પર દબાણ હજાર ગણું વધ્યું:
કોરોનલ માસ ઇજેક્શન (CME) એ સૌરમંડળમાં થતા શક્તિશાળી વિસ્ફોટો છે, જે દરમિયાન સૂર્ય હિલીયમ અને હાઇડ્રોજન આયન છોડે છે. ઇસરોએ જણાવ્યું હતું કે ચંદ્ર પાસે કોઈ વાતાવરણ કે મજબૂત ચુંબકીય ક્ષેત્ર ન હોવા છતાં, ચંદ્રયાનના ડેટા દર્શાવે છે કે જ્યારે CME ચંદ્ર પર અથડાયું, ત્યારે તેના અત્યંત પાતળા વાતાવરણ (એક્સોસ્ફિયર) પરનું દબાણ હજાર ગણું વધી ગયું હતું.
ઇસરોના પ્રકાશન મુજબ, ચંદ્રયાન-2 પરના એક સાધન, ચંદ્રયાન વાતાવરણીય કમ્પોઝિશનલ એક્સપ્લોરર-2 (CHACE-2), એ આ અસર રેકોર્ડ કરી છે. CHACE-2 નો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રના તટસ્થ બાહ્યમંડળ (એક્સોસ્ફિયર)ની રચના અને તેમાં થતા ફેરફારોનો અભ્યાસ કરવાનો છે. આ એક્સોસ્ફિયરને 'સપાટીની સીમા એક્સોસ્ફિયર' પણ કહેવાય છે, જે ઉલ્કાના સંપર્ક અથવા સૌર પવન દ્વારા રચાય છે.
અવકાશ હવામાન સમજવામાં મળશે મદદ:
ઇસરોએ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે આ માહિતી ચંદ્રના બાહ્યમંડળ અને તેની સપાટી પર અવકાશ હવામાનની અસરોને સમજવામાં ખૂબ જ મદદરૂપ થશે.
ચંદ્રયાન-2 મિશનની વિગતો:
<ul>
<li>
લોન્ચ: 22 જુલાઈ, 2019ના રોજ શ્રીહરિકોટાથી GSLV-MkIII-M1 રોકેટ દ્વારા.
</li>
<li>
ભ્રમણકક્ષામાં પ્રવેશ: 20 ઓગસ્ટ, 2019ના રોજ.
</li>
<li>
સાધનો: મિશનમાં આઠ વૈજ્ઞાનિક સાધનો હતા.
</li>
</ul>

સૂર્ય-ચંદ્રના સંબંધ વિશે આપી મહત્ત્વની જાણકારી

ઇસરોનો મોટો ખુલાસો: ચંદ્રના પાતળા વાતાવરણ પર સૂર્યના શક્તિશાળી વિસ્ફોટની અસર રેકોર્ડ

October 19, 2025 | 17:32 IST