આધુનિક વિજ્ઞાનમાં જે કંઈ પણ શોધ થઈ તેમાની એક મહત્વપૂર્ણ શોધ એટલે ટેસ્ટટ્યુબ બેબીનો જન્મ છે. જ્યારે મનુષ્યના શરીરની બહાર જીવનની રચના થઈ શકે તેવો વિચાર પણ લોકોને ન આવે ત્યારે તેને વાસ્તવિકતા બનાવવામાં આવી. આ સિદ્ધિ માત્રને માત્ર વૈજ્ઞાનિકો સફળતા જ ન હતી, પણ વિશ્વના કરોડો વંધ્ય દંપતીઓ માટે આશાની એક કિરણ હતી. &nbsp;
વિશ્વની પ્રથમ ટેસ્ટટ્યુબ બેબી: લૂઈસ બ્રાઉન
25 જુલાઈ, 1978ના રોજ ઈંગ્લેન્ડના ઓલ્ડહેમ શહેરમાં લૂઈસ જોય બ્રાઉનનો જન્મ થયો હતો. તે દુનિયાની પ્રથમ ટેસ્ટટ્યુબ બેબી હતી. લેસ્લી અને જ્હોન બ્રાઉન 9 વર્ષ સુધી માતા-પિતા બનવાનો પ્રયત્ન કરતા હતા અને આખરે IVF (In-Vitro Fertilization) દ્વારા તેઓને સંતાન સુખ મળ્યું.
આ અદ્ભુત સફળતા પાછળ ડૉ. પેટ્રિક સ્ટેપ્ટો. જેઓ ગાયનેકોલોજિસ્ટ હતા અવે ડૉ. રોબર્ટ એડવર્ડ્સ, જેઓ જીવવિજ્ઞાનશાસ્ત્રી હતા. તેમની અથાગ મહેનત અને પ્રયત્નો હતા. 2010માં, ડૉ. રોબર્ટ એડવર્ડ્સને તેમના આ નોંધપાત્ર યોગદાન બદલ નોબેલ પુરસ્કારથી પણ નવાજવામાં આવ્યા.
આ પણ વાંચો:<a title=" મકરાસન: જાણો ફાયદા અને તેને કરવાની રીત" href="http://benefitnews24.com/gujarati/health/makarasana-simple-yoga-pose-for-better-digestion-and-stress-relief/17256" target="_blank" rel="noopener"> </a><a title=" મકરાસન: જાણો ફાયદા અને તેને કરવાની રીત" href="http://benefitnews24.com/gujarati/health/makarasana-simple-yoga-pose-for-better-digestion-and-stress-relief/17256" target="_blank" rel="noopener">મકરાસન: જાણો ફાયદા અને તેને કરવાની રીત</a>
ભારતની પ્રથમ ટેસ્ટટ્યુબ બેબી: હર્ષા
લૂઈસ બ્રાઉનના જન્મના માત્ર 8 વર્ષ બાદ ભારતે પણ પોતાનો ઈતિહાસ રચ્યો હતો. નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનમાં પ્રકાશિત થયેલા એક અહેવાલ મુજબ, 6 ઓગસ્ટ,1986 ના રોજ, ભારતે તબીબી વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં એક ઐતિહાસિક પગલું ભર્યું અને મુંબઈની કિંગ એડવર્ડ મેમોરિયલ હોસ્પિટલમાં પ્રથમ 'વૈજ્ઞાનિક રીતે નોંધાયેલ' ટેસ્ટટ્યુબ બેબી હર્ષાનો જન્મ થયો. આ સિદ્ધિ સહાયિત પ્રજનન ટેકનોલોજી (IVF) ના ક્ષેત્રમાં ભારતના પ્રવેશનું પ્રતીક છે.
આ પ્રક્રિયાનું નેતૃત્વ પ્રખ્યાત ગાયનેકોલોજિસ્ટ અને ફર્ટિલિટી સ્પેશિયાલિસ્ટ ડૉ. ઈન્દ્રા હિન્દુજા દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું. તેમની સાથે અન્ય ડૉક્ટરો અને વૈજ્ઞાનિકોની ટીમે પણ યોગદાન આપ્યું હતું. પ્રથમ ટેસ્ટ ટ્યુબ બેબી એક છોકરી હતી, જેનું નામ હર્ષા હતું.&nbsp;
આ પણ વાંચો: <a title="ભારતમાં દર ત્રીજા વ્યક્તિને મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર" href="https://www.benefitnews24.com/gujarati/health/every-third-indian-affected-by-metabolic-disorder-awareness-is-crucial/17226" target="_blank" rel="noopener">ભારતમાં દર ત્રીજા વ્યક્તિને મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર</a>
ટેસ્ટટ્યુબ બેબીનો સિદ્ધાંત કોણે આપ્યો?
આ વિચારની શરૂઆત થઈ 20મી સદીની શરૂઆતથી હતી, પરંતુ તેને સિદ્ધાંતરૂપે ડૉ. રોબર્ટ એડવર્ડ્સ અને ડૉ. પેટ્રિક સ્ટેપ્ટો અસ્તિત્વમાં લાવ્યા. તેમણે લેપોઅસ્કોપી દ્વારા સ્ત્રીના શરીરથી ઈંડા લઈને તેને લેબોરેટરીમાં પુરૂષના શુક્રાણુઓ સાથે મળાવીને એમ્બ્રિઓ તૈયાર કર્યું અને પછી તેને માતાના ગર્ભાશયમાં સ્થાપિત કર્યું, જેને આજે IVF તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આરોગ્ય ક્ષેત્રે ક્રાંતિ
ટેસ્ટટ્યુબ બેબીની શોધ બાદ વંધ્યત્ ધરાવતા દંપતીઓને સંતાન પ્રાપ્તિની એક આશા મળી હતી. જે દંપતીઓ માટે સંતાનસુખ એક સ્વપ્ન સમાન હતું, આજે તેમના માટે સંભવ બની ગયું છે. આ બાદ ART (Assisted Reproductive Technology)નો વિકાસ થયો.
આજની સ્થિતિ
આજે દુનિયામાં 80 લાખથી વધુ બાળકો IVF દ્વારા જન્મે છે. ભારતમાં પણ IVF ક્લિનિક્સ ઘણા વધી ગયા છે અને તે વધુ લોકસંગ્રાહી બન્યું છે.&nbsp;ટેસ્ટટ્યુબ બેબી લૂઈસ અને હર્ષા માત્ર બાળકો ન હતા. તેઓ એક નવા યુગના દૂત હતા. તેઓએ વંધત્વતા સામે વૈજ્ઞાનિક વિકલ્પ આપ્યો, જે આજે લાખો લોકો માટે આશાનું સ્તંભ છે. આજના સમયમાં આ ટેક્નિક સામાન્ય બની ગઈ છે, પણ આ પાછળ રહેલી યાત્રા વૈજ્ઞાનિક કુતૂહલ, અભ્યાસ અને માનવ સહાનુભૂતિથી ભરેલી છે.

ટેસ્ટટ્યુબ બેબી આરોગ્ય ક્ષેત્રે મળેલી ક્રાંતિ

ભારતની પ્રથમ ટેસ્ટટ્યુબ બેબીનો જન્મ કે જેણે વંધ્યત્વ સામે વિજ્ઞાનને જીત અપાવી

August 6, 2025 | 17:01 IST