અમદાવાદમાં પીક અવર્સ દરમિયાન ધૂળ અને ધૂમાડાને કારણે વાહનચાલકો અને રાહદારીઓ માટે માસ્ક અને હેલ્મેટ અનિવાર્ય બની ગયા છે. પ્રદૂષણનું સ્તર જોખમી રીતે વધી રહ્યું છે, જેની સીધી અસર શહેરીજનોના સ્વાસ્થ્ય પર પડી રહી છે.
હાલની સ્થિતિ:
19 ઓક્ટોબર 2025ના રોજ અમદાવાદનો એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ (AQI) 104 નોંધાયો હતો, જ્યારે પાર્ટીક્યૂલેટ મેટર PM2.5નું સ્તર 36.8 હતું. જોકે, ઓક્ટોબર 2025માં શહેરનું AQI 195 સુધી પહોંચી ગયું છે, જે 'બિનઆરોગ્યપદ' શ્રેણીમાં ગણાય છે. માત્ર બે દિવસ પહેલાં, 17 ઓક્ટોબરે તે 126 હતું, જે દર્શાવે છે કે પ્રદૂષણ ઝડપથી વધી રહ્યું છે.
વટવા GIDCમાં સૌથી વધુ પ્રદૂષણ:
શહેરના ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાં પરિસ્થિતિ સૌથી ગંભીર છે. વટવા GIDCમાં પ્રદૂષણનું સ્તર 320 સુધી પહોંચી ગયું છે, જે વિશ્વ આરોગ્ય સંગઠન (WHO) દ્વારા નક્કી કરાયેલી મર્યાદાથી લગભગ સાત ગણું વધારે છે. આ સ્તર સ્થાનિક લોકો માટે માસ્ક પહેરીને જ બહાર નીકળવાની ફરજ પાડે છે. એસ.જી.હાઈવેના કર્ણાવતી ક્લબની આસપાસનો વિસ્તાર પણ સૌથી વધુ પ્રદૂષણ ધરાવતા વિસ્તારોમાંનો એક છે.
વધતા આંકડા:
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોના ડેટા જોતાં પ્રદૂષણની સમસ્યા વધુ વકરી છે. 2022માં ઓક્ટોબર મહિનાનું સર્વોચ્ચ AQI 174 હતું, જેની સરખામણીમાં 2025માં તે વધીને 195 થઈ ગયું છે. 2025માં ગુજરાતમાં 53 દિવસ સુધી 'ખરાબ સ્તરની' હવા નોંધાઈ હતી. જ્યારે 2024માં તો 7 મહિના સુધી હવા 'ખરાબ સ્તર'ની રહી હતી. કોવિડ સમયના લોકડાઉનને કારણે હવાની ગુણવત્તામાં જે સુધારો જોવા મળ્યો હતો તે હવે ફરી ભયજનક સ્તરે પહોંચી રહ્યો છે.
પ્રદૂષણના મુખ્ય કારણો:
ઔદ્યોગિક ધુમાડો, વાહનોની ધરખમ સંખ્યા, ધૂળભર્યા રસ્તાઓ, મોટાપાયે ચાલતું બાંધકામ અને ઘટી રહેલી હરિયાળી આ સમસ્યાને વધારી રહ્યા છે. વટવા-પિરાણા જેવા ઔદ્યોગિક વિસ્તારોમાં દરરોજ 10 લાખ જેટલાં વાહનોની અવરજવર પણ પ્રદૂષણમાં મોટો ફાળો આપે છે.
આરોગ્ય પર જોખમ:
અમદાવાદની હવામાં PM 2.5, PM 10, NO2 અને SO2 જેવા પ્રદૂષકો મુખ્ય છે. ધૂળ સાથે પેટ્રોલ અને ડીઝલનો ધુમાડો ભળતાં તે વધુ જોખમી બને છે. ખાસ કરીને અસ્થમા અને શ્વાસની બીમારીથી પીડાતા દર્દીઓ માટે આ પરિસ્થિતિ જીવલેણ બની શકે છે. શાળાએ જતાં બાળકો, નોકરીયાતો અને ટુ-વ્હીલર ચલાવતા યુવાનો હવે માસ્ક વિના બહાર નીકળવાનું ટાળી રહ્યા છે. જો તાત્કાલિક પગલાં લેવામાં નહીં આવે તો, આ સમસ્યા ભવિષ્યમાં વધુ વિકટ બની શકે છે.

દિવાળી પહેલા અમદાવાદનું વાતાવરણ બન્યું જોખમી

AQI જોખમી સ્તરે, વટવા GIDCમાં લોકનો પરેશાની, શ્વાસની બીમારીનું જોખમ વધ્યું

October 20, 2025 | 14:47 IST