ભારતીય નૌકાદળ માટે આત્મનિર્ભરતા અને તકનીકી ઉત્કૃષ્ટતાનો નવો અધ્યાય શરૂ થવા જઈ રહ્યો છે. નૌકાદળનું નવીનતમ અને અત્યાધુનિક સ્વદેશી સર્વે જહાજ 'ઇક્ષક' (INS Iksak) ૬ નવેમ્બરના રોજ ઔપચારિક રીતે સેવામાં સામેલ થશે.
આ ભવ્ય કમિશનિંગ સમારોહ કોચીના નૌકાદળ બેઝ ખાતે યોજાશે, જેમાં નૌકાદળના વડા એડમિરલ દિનેશ કે. ત્રિપાઠી મુખ્ય અતિથિ તરીકે હાજર રહીને જહાજને રાષ્ટ્રને સમર્પિત કરશે.
<h4>'ઇક્ષક' એટલે માર્ગદર્શક: સ્વદેશી શક્તિનું પ્રતીક</h4>
સંસ્કૃતમાં 'ઇક્ષક' નો અર્થ&nbsp;"માર્ગદર્શક" થાય છે, જે ચોકસાઈ અને નેવિગેશનના પ્રતીક તરીકે જહાજની ભૂમિકાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
આ જહાજ કોલકાતામાં ગાર્ડન રીચ શિપબિલ્ડર્સ એન્ડ એન્જિનિયર્સ (GRSE) લિમિટેડ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, જહાજના ૮૦ ટકાથી વધુ ઘટકો અને સામગ્રી સ્વદેશી છે. આ સફળતા માત્ર 'આત્મનિર્ભર ભારત' અભિયાનની સિદ્ધિ નથી, પણ GRSE અને દેશના MSME ક્ષેત્ર વચ્ચેના મજબૂત તકનીકી સહયોગને પણ દર્શાવે છે.
<h4>હાઇડ્રોગ્રાફિક ક્ષમતામાં મોટો વધારો</h4>
'ઇક્ષક' દક્ષિણ નૌકાદળ કમાન્ડમાં જોડાનાર પ્રથમ જહાજ બનશે. તેનું મુખ્ય કાર્ય બંદરો, દરિયાકાંઠા અને નેવિગેશન ચેનલોમાં વ્યાપક દરિયાકાંઠા અને ઊંડા સમુદ્ર સર્વેક્ષણ કરવાનું છે. આ સર્વેક્ષણોથી મળેલ ડેટા સમુદ્રમાં&nbsp;સલામત નેવિગેશન સુનિશ્ચિત કરશે અને ભારતની દરિયાઈ સુરક્ષા તેમજ વ્યૂહાત્મક માળખાને મજબૂત બનાવશે.
અત્યાધુનિક ટેક્નોલોજી:
આ સર્વે જહાજ અતિઆધુનિક હાઇડ્રોગ્રાફિક અને સમુદ્રશાસ્ત્રીય ઉપકરણોથી સજ્જ છે, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
<ul>
<li>
ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન મલ્ટી-બીમ ઇકો સાઉન્ડર
</li>
<li>
સ્વાયત્ત પાણીની અંદર વાહન (AUV)
</li>
<li>
દૂરસ્થ સંચાલિત વાહન (ROV)
</li>
<li>
ચાર સર્વે મોટર બોટ (SMB)
</li>
</ul>
આ ઉપરાંત, જહાજ પર સ્થાપિત હેલિકોપ્ટર ડેક તેની સંચાલન શ્રેણીને વધારે છે, જેનાથી તે બહુહેતુક પ્રવૃત્તિઓ અસરકારક રીતે કરી શકે છે. 'ઇક્ષક'નું કમિશનિંગ ભારતીય નૌકાદળના સર્વેક્ષણ અને નેવિગેશનલ મેપિંગ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં એક ઐતિહાસિક સીમાચિહ્નરૂપ છે.

હાઇડ્રોગ્રાફિક ઉપકરણોથી સજ્જ 'ઇક્ષક'

કોચીમાં ૬ નવેમ્બરે કમિશનિંગ: સંસ્કૃત નામધારી જહાજ વધારશે દરિયાઈ સુરક્ષા

November 5, 2025 | 20:25 IST