ભારતના આર્થિક વિકાસમાં મહિલાઓ હવે માત્ર સહભાગી નથી, પરંતુ મુખ્ય આધારસ્તંભ બની રહી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળ, "નારી શક્તિ"એ આર્થિક પરિવર્તનની આગેવાની લીધી છે અને દેશને 2047 સુધીમાં "વિકસિત ભારત" બનાવવાના લક્ષ્ય તરફ દોરી રહી છે.
<h3 class="pf0" style="text-align: justify;">રોજગારના આંકડાઓમાં ક્રાંતિ</h3>
શ્રમ અને રોજગાર મંત્રાલય દ્વારા તાજેતરમાં જાહેર કરાયેલા આંકડા દર્શાવે છે કે, છેલ્લા સાત વર્ષમાં મહિલાઓની શ્રમબળમાં ભાગીદારીમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. શ્રમબળ સર્વેક્ષણ (PLFS)ના ડેટા મુજબ 2017-18થી 2023-24 દરમિયાન મહિલાઓના રોજગાર દરમાં લગભગ બમણો વધારો થયો છે.
મહિલાઓનો રોજગાર દર (WPR) 2017-18માં 22% થી વધીને 2023-24માં 40.3% થયો છે. આ જ સમયગાળામાં, મહિલાઓનો બેરોજગારી દર (UR) 5.6% થી ઘટીને 3.2% થયો છે.
ખાસ કરીને, ગ્રામીણ ભારતમાં મહિલાઓના રોજગારમાં 96% જેટલો જબરદસ્ત વધારો જોવા મળ્યો છે, જ્યારે શહેરી વિસ્તારોમાં 43% નો વધારો થયો છે.
<h3 class="pf0" style="text-align: justify;">સંગઠિત ક્ષેત્રમાં મહિલાઓનો પ્રવેશ&nbsp;</h3>
માત્ર અસંગઠિત જ નહીં પરંતુ સંગઠિત ક્ષેત્રમાં પણ મહિલાઓનું યોગદાન વધી રહ્યું છે. EPFOના પેરોલ ડેટા મુજબ, છેલ્લા સાત વર્ષમાં 1.56 કરોડ મહિલાઓ ઔપચારિક કાર્યબળમાં જોડાઈ છે, જે તેમના માટે સ્થિર રોજગાર અને સામાજિક સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરે છે. આ ઉપરાંત, ઈ-શ્રમ પોર્ટલ પર અત્યાર સુધીમાં 16.69 કરોડથી વધુ અસંગઠિત મહિલા શ્રમિકોએ નોંધણી કરાવી છે જે તેમને સરકારી યોજનાઓનો લાભ લેવામાં મદદરૂપ થઈ રહ્યું છે.
સરકારના પ્રયાસોને કારણે મહિલાઓ ઉદ્યોગસાહસિક તરીકે પણ સફળ થઈ રહી છે. છેલ્લા દસ વર્ષમાં લિંગ આધારિત બજેટ (Gender Budgets)માં 429%નો વધારો થયો છે. આ ઉપરાંત 15 મંત્રાલયોની 70 કેન્દ્રીય યોજનાઓ અને 400થી વધુ રાજ્ય સ્તરની યોજનાઓ મહિલા ઉદ્યોગસાહસિકતાને ટેકો આપી રહી છે.
પ્રધાનમંત્રી મુદ્રા યોજના હેઠળ અપાયેલી લોનમાંથી 68% લોન મહિલાઓને મળી છે. પીએમ સ્વનિધિ યોજનાના લાભાર્થીઓમાં 44% મહિલાઓ છે. સ્ટાર્ટઅપ ઈન્ડિયા હેઠળ નોંધાયેલા લગભગ દરેક બીજા સ્ટાર્ટઅપમાં ઓછામાં ઓછી એક મહિલા ડિરેક્ટર છે.
<h3 class="pf0" style="text-align: justify;">નારી શક્તિથી વિકસિત ભારત</h3>
લખપતિ દીદી અને નમો ડ્રોન દીદી જેવી યોજનાઓ મહિલાઓને નાણાકીય સ્વતંત્રતા અને કૌશલ્ય પ્રદાન કરી રહી છે. મહિલાઓના નેતૃત્વ હેઠળના MSME (લઘુ, નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગો)ની સંખ્યા 2010-11માં 1 કરોડથી વધીને 2023-24માં 1.92 કરોડ થઈ છે. આ આંકડા સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે મહિલાઓ હવે માત્ર પરંપરાગત ભૂમિકાઓ પૂરતી સીમિત નથી, પરંતુ દેશના આર્થિક ભવિષ્યને આકાર આપી રહી છે.
&nbsp;
&nbsp;
&nbsp;

દેશના આર્થિક વિકાસમાં મહિલાઓ આગેવાન

સાત વર્ષમાં 1.56 કરોડ મહિલાઓ સંગઠિત ક્ષેત્રમાં જોડાઈ, લોન, સ્ટાર્ટઅપમાં આગેવાની.

August 28, 2025 | 17:08 IST