ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, માર્ગશીર્ષ મહિનાની શુક્લ પક્ષની પાંચમની તિથિને 'વિવાહ પંચમી' તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. આ વર્ષે આ પવિત્ર તિથિ 25મી નવેમ્બર, મંગળવારના રોજ છે. આ દિવસે ત્રેતાયુગમાં ભગવાન શ્રી રામ અને માતા જાનકી સીતાના શુભ વિવાહ થયા હતા. આ કારણોસર, આ તિથિને હિંદુ ધર્મમાં અત્યંત પવિત્ર અને ફળદાયી માનવામાં આવે છે. વિવાહ પંચમીના દિવસે રામ-સીતાની પૂજા કરવાથી વિવાહિત જીવન સુખમય બને છે અને સ્ત્રીઓને અખંડ સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.&nbsp;
ઘરમાં સુખ અને સૌભાગ્યમાં વૃદ્ધિ
આ વ્રત ખાસ કરીને એવી સ્ત્રીઓ માટે લાભદાયી માનવામાં આવે છે જેઓ દાંપત્ય સુખ અને પતિના લાંબા આયુષ્યની કામના કરે છે. વળી, અપરિણીત કન્યાઓ પણ મનગમતો વર મેળવવા માટે આ વ્રત અને પૂજન કરે છે. ધાર્મિક ગ્રંથોમાં ઉલ્લેખ છે કે, વિવાહ પંચમીના દિવસે રામ-સીતાના મિલનનું સ્મરણ કરવા માત્રથી ઘરમાં સુખ અને સૌભાગ્યમાં વૃદ્ધિ થાય છે.
પૂજાનું શુભ મુહૂર્ત
પંચાંગ અનુસાર, વિવાહ પંચમીની પૂજાનું શુભ મુહૂર્ત 24મી નવેમ્બરની રાત્રે 9 વાગીને 22 મિનિટથી શરૂ થશે. પંચમીની તિથિ 25મી નવેમ્બરની રાત્રે 10 વાગીને 56 મિનિટ સુધી રહેશે. આથી, 25મી નવેમ્બરના રોજ આખો દિવસ વિવાહ પંચમીનું વ્રત અને પૂજન કરી શકાય છે.
ભગવાન શ્રી રામ અને માતા સીતાની પૂજા વિધિ
ભગવાન રામ અને માતા સીતાની પૂજાની વિધિ ઘણી સરળ છે, જે ભક્ત સરળતાથી કરી શકે છે. વિવાહ પંચમીના દિવસે સવારે વહેલા સ્નાન કરીને સ્વચ્છ વસ્ત્રો ધારણ કરવા જોઈએ. ત્યારબાદ ઘરના મંદિરમાં ભગવાન શ્રી રામ અને માતા સીતાની પ્રતિમાઓ અથવા છબીઓ સામે ધ્યાન કરવું. પૂજા માટે કેળાના પાંદડાઓનો મંડપ બનાવવો શુભ માનવામાં આવે છે. માતા સીતાને લાલ ચુંદડી, ફૂલ-માળા, સિંદૂર અને અક્ષત અર્પણ કરવા જોઈએ, જ્યારે ભગવાન રામને ચંદન, પીળા વસ્ત્રો અને અત્તર અર્પણ કરવું.
રામ-સીતા વિવાહની કથા વાંચવી
આ પછી ઘીનો દીવો અને ધૂપબત્તી પ્રગટાવવા. પૂજામાં મીઠાઈ અને ખીરનો ભોગ લગાવીને રામ-સીતા વિવાહની કથા વાંચવી અથવા સાંભળવી જોઈએ. વિધિ-વિધાનથી પૂજન કર્યા પછી 'ઓમ જાનકીવલ્લભાય નમઃ' મંત્રનો જાપ કરવો. ત્યારબાદ આરતી કરીને પ્રસાદનું વિતરણ કરવું. વિવાહ પંચમીના દિવસે ભજન અને કીર્તન કરવું પણ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે નવવિવાહિત યુગલો ખાસ કરીને પૂજન કરે છે. ઘણા સ્થળોએ ભગવાન રામ અને માતા સીતાના વિવાહ મહોત્સવનું ભવ્ય આયોજન અને શોભાયાત્રાઓ પણ કાઢવામાં આવે છે.

વિવાહ પંચમી25મી નવેમ્બરના રોજ ઉજવાશે, આ દિવસે ભગવાન શ્રી રામ અને માતા સીતાના વિવાહ થયા હતા

November 24, 2025 | 20:01 IST