ઇન્દિરા એકાદશી પુષ્ય નક્ષત્ર શ્રાદ્ધ મહિમા
આજે આપણે શાસ્ત્રીજી કમલેશભાઈ પંડ્યા પાસેથી ઇન્દિરા એકાદશી અને પુષ્ય નક્ષત્ર પર પિતૃદેવ માટે વિષ્ણુની પૂજા અને શ્રાદ્ધ વિધિ કેવી રીતે કરવી તે અંગે માર્ગદર્શન મેળવીશું.
૧૭/૯/૨૦૨૫ બુધવાર આજે ઇન્દિરા એકાદશી અને પુષ્ય નક્ષત્ર છે.
સનાતન ધર્મના અઢાર પુરાણોમાંથી,
પદ્મ પુરાણમાં લખેલું છે કે ઇન્દિરા એકાદશી પર વિષ્ણુની પૂજા અને શ્રાદ્ધ કરવાથી બધા સ્વર્ગીય પિતૃદેવો સંતુષ્ટ થાય છે.
ઇન્દિરા એકાદશીની ખાસ વાત એ છે કે તે પિતૃ પક્ષમાં આવે છે.
શાસ્ત્રો અનુસાર, જો કોઈ આ એકાદશી પર નિયમો અનુસાર વ્રત રાખે છે અને તેના પુણ્ય પૂર્વજના નામે દાન કરવામાં આવે છે, તો તેને મોક્ષ મળે છે અને વ્રત રાખનાર વ્યક્તિને વૈકુંઠ ગતિ પ્રાપ્ત થાય છે.
પદ્મ પુરાણ અનુસાર, ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત રાખનાર વ્યક્તિની સાત પેઢીઓ સુધીના પૂર્વજોનો ઉદ્ધાર થાય છે.
આ એકાદશીનું વ્રત રાખનાર વ્યક્તિ પોતે પણ મુક્તિ મેળવે છે.
ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત રાખીને અને ભગવાન વિષ્ણુની યોગ્ય રીતે પૂજા કરીને, વ્યક્તિ વૈકુંઠ ધામ પ્રાપ્ત કરે છે.
પુરાણોમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કન્યાદાન, હજારો વર્ષોનું તપ અને તેનાથી વધુનું પુણ્ય એક જ ઇન્દિરા એકાદશીનું વ્રત રાખવાથી પ્રાપ્ત થાય છે.
એકાદશીનું વ્રત અને પૂજા પદ્ધતિ
૧. આ એકાદશીના ઉપવાસ અને પૂજાની પદ્ધતિ અન્ય એકાદશી જેવી જ છે, પરંતુ ફરક માત્ર એટલો છે કે આ એકાદશી પર શાલિગ્રામની પૂજા કરવામાં આવે છે.
૨. આ દિવસે, સ્નાન વગેરે કરીને પોતાને શુદ્ધ કર્યા પછી, સવારે ભગવાન વિષ્ણુ સમક્ષ ઉપવાસ અને પૂજાનો સંકલ્પ લેવો જોઈએ. પિતૃ પૂજા માટે અલગ સંકલ્પ કરવો જોઈએ. જો તમે આ વ્રતનું પુણ્ય પિતૃઓને આપવા માંગતા હો, તો
૩. આ પછી, ભગવાન શાલિગ્રામની પૂજા કરો. ભગવાન શાલિગ્રામને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવો. પૂજામાં અબીર, ગુલાલ, અક્ષત, યજ્ઞોપવીત, ફૂલો હોવા જોઈએ. આ સાથે તુલસીના પાન અર્પણ કરવા જોઈએ. ત્યારબાદ તુલસીના પાનથી ભોગ લગાવવો જોઈએ.
૪. એકાદશીની કથા વાંચીને આરતી કરવી જોઈએ. પંચામૃતનું વિતરણ કરવું જોઈએ, બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું જોઈએ અને દક્ષિણા આપવી જોઈએ. આ દિવસે પૂજા અને પ્રસાદમાં તુલસીના પાન (તુલસી દાળ)નો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
૫. પૂર્વજો માટે શિવાલય અથવા તીર્થસ્થાનમાં વિષ્ણુની પૂજા કરવી, દેવ ઋષિ અને માનવ પૂર્વજોને તર્પણ કરવું, પિંડદાન કરવું અને બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું જોઈએ.
૬. જો પૂર્વજો માટે બીજું કંઈ ન કરી શકાય, તો પીપળાના ઝાડ પર દૂધ, પાણી, કાળા તલ અને તુલસીના પાન ભેળવીને પાણી અર્પણ કરવું જોઈએ.
૭. ગાયને લીલો ચારો આપવો જોઈએ, કીડીઓને ખાંડ ભેળવીને લોટ ખવડાવવો જોઈએ, પક્ષીઓને અનાજ આપવું જોઈએ અને પિતૃદેવને પુણ્ય અર્પણ કરવું જોઈએ.

ઇન્દિરા એકાદશી પર શ્રાદ્ધનો મહિમા

ભાદરવા મહિનામાં શ્રાદ્ધ પક્ષમાં જો ઇન્દિરા એકાદશી પર આ રીતે કરશો તો મળશે લાભ

September 16, 2025 | 19:31 IST