દશેરાનો તહેવાર અસંખ્ય યુગોથી વિજયનું પ્રતીક રહ્યો છે. આ તહેવારની ઉજવણીની શરૂઆત પ્રાચીન સમયથી જ થઈ છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, આસો સુદ એકમથી દશમી સુધી દેવી જગદંબા અને મહિષાસુરની રાક્ષસ સેના વચ્ચે ભયંકર યુદ્ધ થયું હતું. આ યુદ્ધમાં દશમીના દિવસે માતા જગદંબાનો વિજય થયો હતો અને મહિષાસુરનો સંહાર થયો હતો. આ સિવાય, ભગવાન રામે પણ વિજયાદશમીના દિવસે લંકાપતિ રાવણ ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કર્યો હતો. આ 2 મુખ્ય વિજયગાથાઓના સંદર્ભમાં દશેરાને વિજયાદશમી તરીકે નવરાત્રિના સમાપન તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
રાવણ દહન અને ફાફડા-જલેબીની પરંપરા
દશેરાના તહેવારનું એક મુખ્ય આકર્ષણ રાવણ દહન છે. રાવણ દહનની પરંપરા ભગવાન રામની રાવણ ઉપરની જીત સાથે જોડાયેલી છે. આ દિવસે અધર્મ પર ધર્મના વિજયના પ્રતીક રૂપે રાવણના પૂતળાનું દહન કરવામાં આવે છે, જે નકારાત્મકતાને બાળીને સકારાત્મકતા તરફ આગળ વધવાનો સંદેશ આપે છે. દશેરાના દિવસે ફાફડા-જલેબી ખાવાની લોકપ્રિય માન્યતા પણ આ યુદ્ધ સાથે જ સંકળાયેલી છે.
ફાફડા-જલેબીની પરંપરા
એક લોકકથા અનુસાર, રામની સેના દ્વારા રાવણનો સંહાર થતાં, રામના પરમ ભક્ત અને રાવણના ભાઈ વિભીષણે આ વિજયના આનંદમાં રામ સેનાને ફાફડા-જલેબી અને અન્ય મિષ્ટાન ખવડાવીને હર્ષોલ્લાસ વ્યક્ત કર્યો હતો. આ પ્રસંગને યાદ કરીને આજે પણ ગુજરાતીઓમાં દશેરા પર ફાફડા-જલેબી આરોગવાની પરંપરા છે.
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/images/1759321891808_WhatsApp%2520Image%25202025-10-01%2520at%252016.39.30_66e3c969.jpg.jpg" alt="WhatsApp Image 2025-10-01 at 16.39.30_66e3c969.jpg" width="500" height="342">
વાહન ખરીદી અને શસ્ત્ર પૂજાનું મહત્વ
દશેરાનો દિવસ એ 'વણજોયું શુભ મુહૂર્ત' ગણાય છે, જે કોઈપણ નવા કાર્યની શરૂઆત માટે ઉત્તમ છે. આ કારણે જ આ દિવસે લોકો મોંઘા વાહનોની વાહન ખરીદી કરવાનું પસંદ કરે છે, જેથી તેમના જીવનમાં વિજય અને પ્રગતિ ચાલુ રહે. આ ઉપરાંત, દશેરાના દિવસે શસ્ત્ર પૂજા કરવાનું પણ વિશેષ મહત્વ છે.
આ પણ વાંચો:&nbsp;
રાવણ સાથે યુદ્ધ કરવા માટે પ્રસ્થાન
પ્રાચીન સમયમાં રામે આ દિવસે રાવણ સાથે યુદ્ધ કરવા માટે પ્રસ્થાન કર્યું હતું, અને રાજા-મહારાજાઓના કાળમાં આ વિજયાદશમીના શુભ દિવસે રાજાઓ સીમાડો ઓળંગીને શત્રુના પ્રદેશ તરફ ચઢાઈ કરતા હતા. મરાઠાઓ અને રાજપૂતો પણ તેમના ઘોડા, હાથી અને શસ્ત્રાસ્ત્રોની પૂજા કરીને યુદ્ધ માટે પ્રસ્થાન કરતા હતા. આ સંદર્ભમાં, આજે પણ વિજય મેળવવાની ભાવનાથી શસ્ત્રો, ઘોડા અને વાહનોની શસ્ત્ર પૂજા કરવામાં આવે છે. માતા જગદંબાએ પણ તેમના હાથમાં શસ્ત્રો ધારણ કરીને રાક્ષસોનો સંહાર કર્યો હતો, જે શક્તિ અને વિજયના પ્રતીક રૂપે શસ્ત્ર પૂજાને સમર્થન આપે છે.

વાહન-શસ્ત્ર પૂજા

દશેરાનો તહેવાર યુગોથી ચાલી આવતા વિજય અને આર્યપુરૂષાર્થની જીતનું પ્રતીક છે

October 1, 2025 | 23:37 IST