હિંદુ ધર્મશાસ્ત્રમાં &lsquo;પ્રદોષ કાળ&rsquo;ને અત્યંત પવિત્ર અને પરમ શુભ સમય તરીકે સ્થાપિત કરવામાં આવ્યો છે. આ એ સમયગાળો છે જ્યારે દિવસ અને રાત્રિનું મિલન થાય છે, અને ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર, બ્રહ્માંડમાં દિવ્ય ઊર્જાનો પ્રવાહ અતિશય વધી જાય છે. આ દિવ્ય સમયે કરવામાં આવેલી કોઈપણ પૂજા-સાધનાનું ફળ સાધકને અનેકગણું પ્રાપ્ત થાય છે.
પ્રદોષ કાળ સૂર્યાસ્ત થયા બાદ શરૂ થાય છે અને લગભગ ૪૮ મિનિટ સુધી રહે છે. આ સંપૂર્ણ સમયગાળો દેવાધિદેવ ભગવાન શિવને સમર્પિત છે. માન્યતા છે કે આ સમયે ભગવાન મહાદેવ કૈલાસ પર્વત પર પ્રસન્ન મુદ્રામાં નૃત્ય કરે છે, તેથી શિવ ઉપાસના માટે આ શ્રેષ્ઠ મુહૂર્ત ગણાય છે.
સમસ્યા નિવારણના સરળ ઉપાયો:
પ્રદોષ કાળનો આરંભ થતાં જ સ્નાન કરીને શિવ મંદિરે જવું અથવા ઘરમાં જ શિવલિંગનું પૂજન કરવું ઉત્તમ ગણાય છે. આ પવિત્ર સમય દરમિયાન કરવામાં આવતા કેટલાક સરળ ઉપાયો દ્વારા જીવનની મોટી સમસ્યાઓનો અંત લાવી શકાય છે:
૧. બિલ્વપત્ર અને દૂધ: સફેદ ચંદનથી &lsquo;ॐ&rsquo; લખીને બિલ્વપત્ર શિવલિંગ પર અર્પણ કરવા, ત્યારબાદ સ્વચ્છ જળ અથવા કાચું દૂધ ચઢાવવું અને ખીર કે ગોળનો ભોગ ધરાવવાથી વિવાહમાં આવતી અડચણો, વ્યાપારિક સમસ્યાઓ અને સ્વાસ્થ્ય સંબંધી કષ્ટોનું નિવારણ થાય છે.
૨. મહામૃત્યુંજય મંત્ર: પ્રદોષ કાળમાં એકાંત જગ્યાએ બેસીને રુદ્રાક્ષની માળા વડે મહામૃત્યુંજય મંત્રનો ઓછામાં ઓછો ૧૦૮ વાર જાપ કરવો અત્યંત ફળદાયી માનવામાં આવે છે. આ મંત્ર માનસિક શાંતિ આપે છે અને તમામ પ્રકારના ભય દૂર કરે છે.
૩. દીપ પ્રાગટ્ય: પ્રદોષ કાળ શરૂ થાય, ત્યારે ઘરના મુખ્ય દરવાજાની બંને બાજુએ શુદ્ધ ઘીના દીવા પ્રગટાવવા જોઈએ. શાસ્ત્રોક્ત માન્યતા છે કે આ ક્રિયાથી ઘરમાં સકારાત્મક ઊર્જાનો સંચાર થાય છે અને ધન-વૈભવના દેવી મા લક્ષ્મીની અવિરત કૃપા બની રહે છે.

પ્રદોષ કાળમાં આ રીતે કરો ભક્તિ

સૂર્યાસ્ત પછીના ૪૮ મિનિટ મહાદેવને સમર્પિત; સમસ્યા નિવારણ માટે શ્રેષ્ઠ મુહૂર્ત

December 12, 2025 | 24:06 IST