કારતક મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની ચતુર્દશી તિથિએ કાળી ચૌદશનો પર્વ ઉજવાય છે. આ વર્ષે કાળી ચૌદશ 19 ઓક્ટોબર, રવિવારના રોજ છે. ચતુર્દશી તિથિ 19 ઓક્ટોબરે બપોરે 1:51 વાગ્યે શરૂ થઈને 20 ઓક્ટોબરે બપોરે 3:44 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આ દિવસને સિદ્ધદાયી માનવામાં આવે છે, જ્યાં કરવામાં આવેલી મંત્ર, તંત્ર અને યંત્રની સાધના શીઘ્ર ફળ આપે છે. કાળી ચૌદશે કરેલી પૂજા સહસ્ત્ર ગણું ફળ આપે છે અને સાધના પ્રયોગોથી ભૂત-પ્રેત, શત્રુ અને અન્ય વિઘ્નો દૂર થાય છે. કાળી ચૌદશ દિવસે અને રાત્રે મહાકાળી, ભૈરવ, બટુકભૈરવ, વીર, હનુમાન અને દશ મહાવિદ્યા જેવા ઉગ્ર દેવી-દેવતાઓની પૂજા અને આરાધના થાય છે.
<h2>યમ દીપકનું મહત્ત્વ અને પૂજા વિધિ</h2>
કાળી ચૌદશ પર યમ દીપક પ્રગટાવવાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. આ દિવસે યમ દેવની પૂજા કરવાથી અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર થાય છે અને મૃત્યુના ભયથી રાહત મળે છે. યમ દીપક પ્રગટાવતી વખતે નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે.
દીવો:&nbsp;ઘઉંના લોટ અથવા માટીનો ચાર બાજુનો (ચૌમુખી દીવો) હોવો જોઈએ.
તેલ અને વાટ: દીવામાં ફક્ત સરસવના તેલનો ઉપયોગ કરવો અને ચાર વાટ મૂકવી. આ ચાર વાટ જીવનની ચાર દિશામાં પ્રકાશ ફેલાવવાનું પ્રતીક છે.
સમય અને દિશા: યમ દીપક સાંજે અથવા રાત્રે, પરિવારના બધા સભ્યો જમ્યા પછી અને સૂવાની તૈયારી કરી રહ્યા હોય ત્યારે પ્રગટાવવામાં આવે છે. દીવો ઘરની બહાર, મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર પાસે, દક્ષિણ દિશા તરફ મુખ રાખીને મૂકવો, કારણ કે દક્ષિણ દિશા યમરાજની દિશા છે.
મંત્ર: દીવો પ્રગટાવતી વખતે 'मृत्युना पाशदण्डाभ्यां कालेन च मया सह या त्रयोदश्यां दीपदानात् सूर्यजः प्रीयतामिति॥' મંત્રનો પાઠ કરવો.
વિધિ: આ દીવો ફક્ત પરિવારના સૌથી મોટા સભ્ય દ્વારા પ્રગટાવવામાં આવે છે. દીવો મૂક્યા પછી, તેના તરફ પાછળ ફરીને ન જોવું જોઈએ. નરક ચતુર્દશીની રાત્રે 14 દીવા અલગ-અલગ સ્થળોએ પ્રગટાવવાનું પણ શુભ માનવામાં આવે છે.
<h2>વિશેષ મંત્ર પ્રયોગ અને શુભ મુહૂર્ત</h2>
કાળી ચૌદશ પર કેટલાક વિશેષ મંત્ર પ્રયોગો કરવાથી જીવનના વિઘ્નો દૂર થાય છે અને શત્રુ બાધાથી રક્ષણ મળે છે.
1. &nbsp;શત્રુ પર વિજય માટે મહાકાળી મંત્ર: 'ॐ क्रीं', 'ॐ क्रीं काली नमः' અથવા 'ॐ क्रीं कालिका यै नम:'. સંકલ્પ પૂર્વક 3, 6 કે 9 માળા કરવી.
2. &nbsp;શુભ અને મંગલ રક્ષણ માટે મંત્ર: 'जयंति मंगला काली भद्रकाली कृपालिनी, दुर्गा क्षमा शिवाधात्री स्वाहा स्वधा नमोस्तुते...' આ મંત્રની 3 માળા કરવાથી શત્રુથી રક્ષણ થાય છે.
3. &nbsp;સંકટ અને ભૂત-પ્રેત બાધાઓથી મુક્તિ માટે હનુમાન ઉપાસના: 'ॐ नमो हनुमंतये भय भंजनाय सुखम् कुटू स्वा'. કાળી ચૌદસની રાત્રે લાલ કે કેસરી વસ્ત્ર પહેરી, હનુમાનજી સમક્ષ 7 માળા કરવાથી સંકટો અને રોગ દૂર થાય છે.
4. &nbsp;ભૈરવ રક્ષણ મંત્ર: 'ॐ ह्रीं भैरव भैरव भयकरहरम रक्ष रक्ष हुं फट स्वाहा:'. રાત્રે કાળભૈરવનું ધ્યાન કરી 3 માળા કરવાથી ભૂત-પ્રેત અને મેલી વિદ્યાનો ભય નાશ પામે છે.
દેવતાનું પૂજન
કાળી ચૌદશના દિવસે 6 દેવતાઓનું પૂજન થાય છે. યમપૂજા (અકાળ મૃત્યુ ટાળવા), કાળી માતાની પૂજા (દુઃખના અંત માટે), શ્રીકૃષ્ણ પૂજા (નરકાસુર પર વિજય બદલ), શિવપૂજા (શંકર અને માતા પાર્વતીની), હનુમાનજીની પૂજા (સંકટ નિવારણ માટે), અને દક્ષિણ ભારતમાં વામન પૂજા (રાજા બલિને આશીર્વાદ મળ્યા બદલ). આ તમામ પૂજા-અર્ચના દ્વારા ભક્તોને જીવનમાં સુખ, શાંતિ અને સમૃદ્ધિની પ્રાપ્તિ થાય છે અને તમામ વિઘ્નો દૂર થાય છે.

આરાધના, યમ દીપક પ્રગટાવવા અને મંત્ર સિદ્ધિના વિશેષ પ્રયોગોથી  તમામ વિધ્નો દૂર થાય છે

October 18, 2025 | 20:38 IST