નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના પ્રથમ છ મહિનામાં ભારતની તેલીખોળ નિકાસમાં મિશ્ર વલણો નોંધાયા. સોલવન્ટ એક્સટ્રેક્ટર્સ એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયાના કામચલાઉ ડેટા અનુસાર, સપ્ટેમ્બર 2025 માં નિકાસ 299,252 ટન પર પહોંચી, જે સપ્ટેમ્બર 2024 માં 213,744 ટનથી 40% વધુ છે. એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન કુલ નિકાસ 2,093,067 ટન પર પહોંચી, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળાની તુલનામાં 0.5% નો નજીવો વધારો છે.
વૈશ્વિક ભાવ દબાણ અને DDGS જેવા વિકલ્પોની સ્થાનિક ઉપલબ્ધતામાં વધારો થવાને કારણે સોયાબીન ખોળની નિકાસ 908,800 ટનથી ઘટીને 839,075 ટન પર પહોંચી. તેનાથી વિપરીત, રેપસીડ કેકની નિકાસ વધીને 1,107,436 ટન થઈ, અને મગફળીના કેકની નિકાસ 5,090 ટન વધીને 15,967 ટન થઈ. ગુજરાતમાં ઉત્પાદનમાં વધારો થવાને કારણે આને ટેકો મળ્યો, જ્યાં વાવેતર 2.202 મિલિયન હેક્ટર સુધી વધ્યું અને કુલ ઉત્પાદન 4.607 મિલિયન ટન થવાનો અંદાજ છે. એરંડા કેકની નિકાસ 130,589 ટન પર સ્થિર રહી.
સરકારે 3 ઓક્ટોબર, 2025 થી ડી-ઓઇલ કરેલા ચોખાના ભૂસાની નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ ઉઠાવી લીધો છે, જેનાથી ચોખાના મિલિંગ અને સોલવન્ટ નિષ્કર્ષણ ક્ષેત્રો માટે નવી તકો ખુલી છે. આ પગલાથી ખેડૂતો અને પ્રોસેસર્સને ફાયદો થવાની અને વૈશ્વિક ફીડ બજારોમાં ભારતની સ્થિતિ મજબૂત થવાની અપેક્ષા છે.
સપ્ટેમ્બર 2025 માં, સોયાબીન ખોળનો સરેરાશ નિકાસ ભાવ પ્રતિ ટન $398, રેપસીડ ખોળનો $198 અને એરંડા ખોળનો $101 હતો, જ્યારે ભારતીય રૂપિયો સરેરાશ પ્રતિ યુએસ ડોલર $88.32 હતો. મુખ્ય આયાતકારોમાં ચીન (૪૯૫,૦૯૫ ટન), દક્ષિણ કોરિયા (૨૩૨,૨૭૪ ટન), બાંગ્લાદેશ (૨૧૨,૮૬૫ ટન), જર્મની (૧૪૩,૦૩૯ ટન) અને ફ્રાન્સ (૫૬,૯૫૯ ટન)નો સમાવેશ થાય છે.
બંદરો દ્વારા, મુન્દ્રા (૮૧૫,૮૭૫ ટન) સૌથી આગળ છે, ત્યારબાદ કંડલા (૪૨૧,૪૨૩ ટન), મુંબઈ/જેએનપીટી (૩૩૩,૮૪૭ ટન), પીપાવાવ (૨૩,૭૩૨ ટન) અને અન્ય બંદરો (૪૯૮,૧૯૦ ટન) આવે છે. નિકાસ વલણો મગફળી અને ચોખાના ભૂસાના ખોળમાં મજબૂત વૃદ્ધિ, રેપસીડ અને એરંડાના ખોળમાં સ્થિરતા અને સોયાબીનના ખોળ માટે ચાલુ પડકારો દર્શાવે છે, જે ભારતના કૃષિ-વેપારમાં વિકસતી ગતિશીલતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ભારતના તેલીખોળ નિકાસમાં મિશ્ર વલણો

સોયાબીનની નિકાસમાં ઘટાડો થયો, મગફળી અને ચોખાના ભૂસાની નિકાસમાં વધારો થયો, વેપારને વેગ

October 16, 2025 | 21:30 IST