આફ્રિકા ખંડ પર પ્રથમ વખત યોજાયેલ G-20 સમિટ, જોહાનિસબર્ગે વિશ્વ રાજનીતિના બદલાતા સમય માટે એક તીવ્ર અને સ્પષ્ટ સંદેશ મોકલ્યો છે. વિશ્વની સૌથી શક્તિશાળી અર્થવ્યવસ્થાઓના નેતાઓએ સર્વસંમતિથી ઘોષણા સ્વીકારી, જેમાં સ્પષ્ટ રીતે જણાવાયું કે કોઈપણ રાષ્ટ્ર બીજા રાષ્ટ્રનું પ્રદેશ કબજે કરવા માટે બળ કે બળની ધમકીનો ઉપયોગ ન કરે. આ સ્વરાજ્ય, પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને રાજકીય સ્વતંત્રતાના સિદ્ધાંતોને નવી ઊંચાઇએ પુરવાર કરે છે.
આ ઘોષણા માત્ર રાજદ્વારી ભાષા નહીં, પરંતુ આજે વધી રહેલી જિયો-પોલિટિકલ સ્પર્ધા, યુદ્ધો, સીમા વિવાદો, આર્થિક ધ્રુવીકરણ અને વિશ્વવ્યવસ્થાના તૂટતા મક્કમ માળખા સામેનો દૃઢ વૈશ્વિક અવાજ છે. દુનિયા આજે ઘણા મોરચાઓ પર તણાવ અનુભવી રહી છે &mdash; યુરોપમાં યુદ્ધ, મધ્ય પૂર્વમાં અસ્થીરતા, ઇન્ડો-પેસિફિકમાં સીમા તણાવ, અને આફ્રિકાના આંતરિક સંઘર્ષો. આવા સમયમાં હિંસા અથવા સૈન્ય દબાણથી સરહદો બદલવાની માનસિકતાને G-20એ ખુલ્લે મનથી નકારી છે.
<h3 data-start="1064" data-end="1095">આ ઘોષણા શા માટે અગત્યની</h3>
G-20 વિશ્વ GDPનું 85%, વૈશ્વિક વેપારનું 75%, અને વિશ્વની બે-તૃતિય વસ્તીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. પરંપરાગત રીતે આ સમિટ આર્થિક સ્થિરતા, ક્લાઇમેટ એક્શન, ફાઇનાન્સ રિફોર્મ અને વ્યાપાર નીતિઓ પર ભાર આપતી હતી. પરંતુ આ વખતે **સિક્યોરિટી અને સોવરેનેટી (સ્વરાજ્ય)**ને વિકાસ અને વૈશ્વિક વૃદ્ધિનાં કેન્દ્રબિંદુ તરીકે સ્થાન મળ્યું.
સમિટમાં વૈશ્વિક દક્ષિણ અને વિકાસશીલ રાષ્ટ્રોના મુદ્દાઓ, જેમ કે દેનાનો બોજ, ક્લાઇમેટ ફાઇનાન્સ, ઉર્જા સુરક્ષા, ડિજિટલ અસમાનતાઅને આપદા પ્રતિસાદને ખાસ ધ્યાન મળ્યું. આફ્રિકા દ્વારા સંચાલિત આ સમિટે સ્પષ્ટ કર્યું કે શાંતિ, વિકાસ અને ન્યાયને એક-બીજાથી અલગ કરી શકાતાં નથી.
<h3 data-start="1740" data-end="1771">જાગતિક શાસન માટેના અર્થ</h3>
આ નિર્ણયનો કેન્દ્રબિંદુ છે &mdash; કાયદાની શક્તિ અને રાજદ્વારી, બળનો ઉપયોગ નહીં. આ સંદેશ સ્પષ્ટ છે કે પ્રદેશ હડપના પ્રયાસો હવે વિશ્વ સ્વીકારશે નહીં, અને એવા પ્રયાસો આંતરરાષ્ટ્રીય માદરે આર્થિક, રાજદ્વારી અને વ્યૂહાત્મક દંડ તરફ દોરી શકે છે.
હવે નજર રહેશે કે આ સિદ્ધાંતો અમલમાં કેવી રીતે બદલાય છે. ઘણી ઘોષણાઓની જેમ જો આ માત્ર પત્રમાં જ રહી જાય તો તે ઔપચારિક બની રહેશે. પરંતુ જો આક્રમણકારી રાષ્ટ્રો માટે સ્પષ્ટ પરિણામો અને પીડિત રાષ્ટ્રો માટે સહાયતા ઉભી થશે, તો વિશ્વ વ્યવસ્થામાં નવી દિશાપણ નિર્માણ પામશે.
<h3 data-start="2307" data-end="2323">નિષ્કર્ષ</h3>
એક તૂટતી દુનિયામાં, જ્યાં મલ્ટિલેટરલિઝમ જોખમમાં છે, જોહાનિસબર્ગમાંથી ઉઠેલો અવાજ યાદ અપાવે છે &mdash; હિંસા દ્વારા સરહદો બદલવાનો યુગ પૂરો થયો છે. હવે કાયદો બળથી મોટો રહેશે, અને એકતા સ્વાર્થ કરતા વધુ મજબૂત.

G-20 નેતાઓનો એકતાનો સંદેશ

G-20 સર્વસંમતિ આક્રમણ નકારી, સ્વરાજ–સ્થિરતા મજબૂત કરવાનો આગ્રહ

November 23, 2025 | 15:35 IST