પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણની વૈશ્વિક સમસ્યાનો અંત લાવવા માટે આયોજિત મહત્વાકાંક્ષી આંતરરાષ્ટ્રીય કરાર માટેની વાટાઘાટો આજે જીનીવા ખાતે નિષ્ફળ રહી હતી. યુનાઈટેડ નેશન્સ એન્વાયર્નમેન્ટ એસેમ્બલી (UNEA) દ્વારા માર્ચ 2022માં આ કરારને બંધનકર્તા બનાવવા માટે નિર્ણય લેવાયો હતો અને તેના માટે ઇન્ટરગવર્નમેન્ટલ નેગોશિયેટિંગ કમિટી (INC)ની રચના કરવામાં આવી હતી.
INCની 5 બેઠકોમાં આ કરારને અંતિમ રૂપ આપવાની યોજના હતી, જે ડિસેમ્બર 2024 સુધીમાં પૂર્ણ થવી જોઈતી હતી. પરંતુ, આજે INCની પાંચમી બેઠક, INC 5.2, કોઈપણ નિર્ણય વગર પૂરી થઈ. આ નિષ્ફળતાનું મુખ્ય કારણ સભ્ય દેશો વચ્ચે પ્રક્રિયા અને કરારના મુખ્ય મુદ્દાઓ પર સર્વસંમતિનો અભાવ રહ્યો.
આ વાટાઘાટોમાં મુખ્યત્વે 2 મુદ્દાઓ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો. પ્લાસ્ટિકનું ઉત્પાદન ક્રમશઃ ઘટાડવું અને ઝેરી રસાયણોના ઉપયોગમાં ઘટાડો કરવો, અને બીજું, પ્લાસ્ટિક કચરાનું યોગ્ય વ્યવસ્થાપન કરવું. આ કરાર 32 મુદ્દાઓમાં વહેંચાયેલો હતો, અને છેલ્લા સાડા ત્રણ વર્ષથી વિવિધ દેશોના જૂથો વચ્ચે મડાગાંઠ ચાલી રહી હતી.
<video style="display: table; margin-left: auto; margin-right: auto;" controls="controls" width="500" height="250">
<source src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/videos/1755252553503_1508_Switzerland_byte_mayur.mp4.mp4" type="video/mp4"></video>
તેલ ઉત્પાદક દેશો, જે "લાઈક-માઈન્ડેડ ગ્રુપ" તરીકે ઓળખાય છે, તેમની રાજકીય ઈચ્છાશક્તિનો અભાવ જોવા મળ્યો. આ જૂથનો મુખ્ય હેતુ પ્લાસ્ટિકનું ઉત્પાદન કે તેમાં વપરાતા ઝેરી રસાયણોને ઘટાડવાનો ન હતો. પરિણામે, તેઓએ શરૂઆતથી જ કરાર સર્વસંમતિથી થવો જોઈએ તેવી રજૂઆત કરી, જે એક અત્યંત મુશ્કેલ પ્રક્રિયા છે.
આજે જીનીવામાં વહેલી સવારે INC 5.2ની બેઠકમાં ચેરમેન દ્વારા જે મુદ્દો રજૂ કરવામાં આવ્યો તે ખૂબ જ નબળો હતો. આ મુદ્દામાં પ્લાસ્ટિક ઉત્પાદનમાં વપરાતા કેમિકલને ઘટાડવા, પ્લાસ્ટિકના ઉત્પાદનને કેવી રીતે ઘટાડવું, અને માનવ આરોગ્ય પર થતા નુકસાનના મોનિટરિંગ જેવી મુખ્ય બાબતોનો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ ન હતો.
આટલો નબળો મુદ્દો હોવા છતાં તેલ ઉત્પાદક દેશોએ તેનો વિરોધ કર્યો અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, કરાર સર્વસંમતિથી જ પસાર થવો જોઈએ. આ કારણે, કરાર કઈ પ્રક્રિયાથી પસાર કરવો તે મુદ્દા પર જ 182 સભ્ય દેશો અટવાઈ ગયા.

પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણ નાબૂદી

પ્લાસ્ટિક પ્રદૂષણને નાબૂદ કરવાના મહત્વાકાંક્ષી આંતરરાષ્ટ્રીય કરાર માટેની વાટાઘાટો નિષ્ફળ

August 15, 2025 | 21:15 IST