<p dir="auto">નેપાળમાં ચાલી રહેલા હિંસક વિરોધ પ્રદર્શનો અને રાજકીય સંકટના ત્રીજા દિવસે ચીનના વિદેશ મંત્રાલયે આખરે પોતાનું સત્તાવાર નિવેદન જાહેર કર્યું છે. ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા લિન જિયાને 10 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ એક મીડિયા બ્રીફિંગમાં નેપાળમાં ચાલી રહેલી અરાજકતા અને 'જેન-ઝી' આંદોલન પર ચિંતા વ્યક્ત કરી અને સ્થિરતા પુનઃસ્થાપિત કરવા અપીલ કરી. જોકે, ચીને નેપાળના પૂર્વ વડાપ્રધાન કેપી શર્મા ઓલીના રાજીનામા પર કોઈ સ્પષ્ટ ટિપ્પણી કરી નથી, જેને ચીનના નજીકના સમર્થક તરીકે જોવામાં આવે છે.</p>
<h3 dir="auto">ચીનનું નિવેદન</h3>
<p dir="auto">લિન જિયાને જણાવ્યું, "ચીન અને નેપાળ વચ્ચે પરંપરાગત રીતે મૈત્રીપૂર્ણ પડોશી સંબંધો રહ્યા છે. અમને આશા છે કે નેપાળના તમામ વર્ગો ઘરેલું મુદ્દાઓને યોગ્ય રીતે ઉકેલશે અને સામાજિક વ્યવસ્થા તેમજ ક્ષેત્રીય સ્થિરતા જલદી પુનઃસ્થાપિત કરશે." આ નિવેદનમાં ચીને નેપાળની આંતરિક રાજનીતિમાં સીધો દખલ ટાળવાનો પ્રયાસ કર્યો છે, પરંતુ સ્થિરતા પર ભાર મૂકીને પોતાના રાજનયિક હિતો જાળવવાનો સંદેશ આપ્યો છે.</p>
<p dir="auto">ચીનના આ નિવેદનને નેપાળમાં મિશ્ર પ્રતિક્રિયાઓ મળી છે. X પર કેટલાક યુઝર્સે ચીનની અપીલને સકારાત્મક ગણાવી, જ્યારે અન્યએ તેને નેપાળના આંતરિક મામલામાં હસ્તક્ષેપ તરીકે જોયું. એક યુઝર @NepalVoice એ લખ્યું, "ચીનની શાંતિની અપીલ સ્વાગતયોગ્ય છે, પરંતુ નેપાળની સમસ્યાઓ અમે જાતે ઉકેલીશું."</p>
<h3 dir="auto">નેપાળની હિંસા અને 'જેન-ઝી' આંદોલન</h3>
<p dir="auto">નેપાળમાં 4 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ 26 સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સ (ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, વોટ્સએપ, X) પર પ્રતિબંધ લગાવવામાં આવ્યો હતો, જેનું કારણ સરકારે નોંધણીના નિયમોનું પાલન ન કરવાનું જણાવ્યું હતું. આ પ્રતિબંધને યુવાનોએ અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર હુમલો ગણાવ્યો, જેના કારણે 'જેન-ઝી' (20-30 વર્ષના યુવાનો) ના નેતૃત્વમાં દેશવ્યાપી વિરોધ શરૂ થયો. આ પ્રદર્શનો હિંસક બન્યા, જેમાં 21 લોકોના મોત થયા અને 400થી વધુ ઘાયલ થયા. પ્રદર્શનકારીઓએ સંસદ ભવન, સિંઘા દરબાર, અને ઓલી સહિત નેતાઓના નિવાસસ્થાનોને આગ લગાડી દીધી. 9 સપ્ટેમ્બરે ઓલીએ રાજીનામું આપ્યું, અને સરકારે સોશિયલ મીડિયા પરનો પ્રતિબંધ હટાવ્યો, પરંતુ હિંસા ચાલુ રહી.</p>
<h3 dir="auto">ચીનનું મૌન અને ઓલીની ભૂમિકા</h3>
<p dir="auto">કેપી શર્મા ઓલીને ચીન-સમર્થક નેતા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જેમણે નેપાળ અને ચીન વચ્ચે રણનીતિક સંબંધોને મજબૂત કરવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. ડિસેમ્બર 2024માં ઓલીએ ચીનની મુલાકાત દરમિયાન રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સાથે મુલાકાત કરી હતી, જેમાં બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ (BRI) અને પોખરા આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટના લોનને ગ્રાન્ટમાં ફેરવવાની ચર્ચા થઈ હતી. ઓલીએ ભારત અને ચીન વચ્ચેના લિપુલેખ પાસ વિવાદને પણ શી સાથે ઉઠાવ્યો હતો. ચીનના નિવેદનમાં ઓલીના રાજીનામા પર ટિપ્પણી ટાળવાથી એવું લાગે છે કે ચીન નેપાળની આંતરિક રાજનીતિમાં સીધું દખલ ટાળવા માંગે છે, પરંતુ પોતાના આર્થિક અને રાજનયિક હિતોને સુરક્ષિત રાખવા દબાણ કરી રહ્યું છે.</p>
<h3 dir="auto">ભારતની ભૂમિકા અને બીજા પાસાઓ</h3>
<p dir="auto">ભારતે પણ નેપાળની હિંસા પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે અને ગુજરાતી પ્રવાસીઓ સહિત પોતાના નાગરિકોની સુરક્ષા માટે રેસ્ક્યુ ઓપરેશન શરૂ કર્યું છે. ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 9 સપ્ટેમ્બરે X પર એક પોસ્ટમાં લખ્યું, "નેપાળમાં થયેલી હિંસા હૃદયવિદારક છે. નેપાળની શાંતિ અને સ્થિરતા ભારત માટે મહત્વની છે. હું નેપાળના લોકોને શાંતિ જાળવવા વિનંતી કરું છું." આ નિવેદનને નેપાળમાં મિશ્ર પ્રતિક્રિયાઓ મળી, જેમાં કેટલાકે તેને મૈત્રીપૂર્ણ સંદેશ ગણાવ્યો, જ્યારે અન્યએ તેને આંતરિક બાબતોમાં દખલગીરી ગણાવી.</p>
<h3 dir="auto">ટિકટોક વિવાદ</h3>
<p dir="auto">નોંધનીય છે કે સોશિયલ મીડિયા પ્રતિબંધમાં ચીની એપ ટિકટોકને બાકાત રાખવામાં આવી હતી, જે નેપાળના યુવાનોમાં લોકપ્રિય છે. ટિકટોકે નેપાળના નિયમોનું પાલન કરવા સ્થાનિક ઓફિસ સ્થાપવાનું વચન આપ્યું હતું, જેના કારણે 2023નો પ્રતિબંધ હટાવવામાં આવ્યો હતો. આને કારણે કેટલાકે ચીન પર નેપાળના યુવા આંદોલનને પરોક્ષ રીતે સમર્થન આપવાનો આરોપ લગાવ્યો છે.</p>
<p dir="auto">ચીનનું નિવેદન નેપાળની પરિસ્થિતિ પર તેના કૂટનીતિક અભિગમને દર્શાવે છે, જેમાં તે સ્થિરતા પર ભાર આપે છે પરંતુ ઓલીના રાજીનામા પર મૌન રહે છે. નેપાળની હિંસા અને 'જેન-ઝી' આંદોલનથી ઉદ્ભવેલી અરાજકતાએ ભારત અને ચીન જેવા પડોશી દેશોને ચિંતામાં મૂક્યા છે. આગળના દિવસોમાં નેપાળની રાજકીય સ્થિતિ અને આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિક્રિયાઓ પર બધાની નજર રહેશે.</p>

ચીનનું મોટું નિવેદન

ત્રીજા દિવસે વિદેશ મંત્રાલયે આપી પ્રતિક્રિયા, સ્થિરતા માટે અપીલ

September 11, 2025 | 24:08 IST