લદાખના કાર્યકર્તા સોનમ વાંગચુકની ધરપકડ પછી કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં રાજકીય અને સામાજિક તંગદિલી વધી રહી છે. થોડા દિવસો પહેલાં થયેલા હિંસક અથડામણોમાં ચાર લોકોના મોત થયા હતા અને 50થી વધુ લોકો, જેમાં સુરક્ષા કર્મીઓનો પણ સમાવેશ થાય છે, ઘાયલ થયા હતા.
2018માં રેમોન મેગસેસે એવોર્ડ મેળવનારા વાંગચુકને ઉશ્કેરણીજનક નિવેદનો દ્વારા પ્રદર્શનકારીઓને પ્રેરિત કરવાનો આરોપ છે. ધરપકડના એક દિવસ પહેલાં જ તેમણે જાહેરમાં કહ્યું હતું કે &ldquo;આ મુદ્દા માટે હું જ્યારે પણ ધરપકડ થવા તૈયાર છું.&rdquo; તેમની ધરપકડ સાથે જ ગૃહ મંત્રાલયે તેમની ગેરલાભકારી સંસ્થા Students&rsquo; Educational and Cultural Movement of Ladakh (SECMOL) નું Foreign Contribution (Regulation) Act હેઠળનું રજિસ્ટ્રેશન રદ્દ કર્યું છે, જેના કારણે હવે તે વિદેશી ફંડિંગ મેળવી શકશે નહીં.
વાંગચુકે તમામ આક્ષેપો નકારી કાઢ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે SECMOL ક્યારેય વિદેશી દાન પર આધારિત નથી રહી. સંસ્થાએ સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સહિત સ્વિસ અને ઇટાલિયન સંસ્થાઓ સાથે વ્યાપારી વ્યવહારો કર્યા છે અને તેના બદલામાં તમામ કર ભર્યા છે.
રાજ્યનો દરજ્જો અને છઠ્ઠી અનુસૂચિ હેઠળ સંવિધાનિક રક્ષણની માંગ સાથે શરૂ થયેલા પ્રદર્શનોએ આ અઠવાડિયે હિંસક સ્વરૂપ ધારણ કર્યું હતું. સરકારનું કહેવું છે કે વાંગચુકના ભાષણોમાં અરબ વસંત અને નેપાળના યુવા આંદોલનોની તુલના કરવામાં આવી, જેના કારણે ભીડ ઉશ્કેરાઈ હતી.
ગૃહ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે 10 સપ્ટેમ્બરથી વાંગચુકે ઉપવાસ શરૂ કર્યો હતો, જેનો મુખ્ય મુદ્દો લદાખને રાજ્યનો દરજ્જો આપવો અને છઠ્ઠી અનુસૂચિ હેઠળ સામેલ કરવાનો હતો. મંત્રાલયે એ પણ ઉમેર્યું કે સરકાર લેહની એપીક્સ બોડી (ABL) અને કારગિલ ડેમોક્રેટિક અલાયન્સ (KDA) સાથે ઉંચી સ્તરની સમિતિઓ, ઉપસમિતિઓ તેમજ અનૌપચારિક ચર્ચાઓ દ્વારા સતત સંપર્કમાં રહી છે.
આ ધરપકડ બાદ લદાખમાં ચર્ચાઓ તેજ થઈ છે. સમર્થકોના મતે વાંગચુક પ્રાંતના અવગણાયેલા હિતોની અવાજ છે, જ્યારે વિરોધીઓના મતે તેમના નિવેદનો પ્રજામાં અસંતોષ ફેલાવીને સ્થિતિને અસ્થિર બનાવે છે.
2019માં જમ્મુ-કાશ્મીરમાંથી અલગ થયા પછી લદાખ સતત રાજકીય ચર્ચાનો કેન્દ્ર રહ્યો છે. હાલની સ્થિતિ ફરીથી સ્પષ્ટ કરે છે કે પ્રાંતીય માંગણીઓ, સુરક્ષા ચિંતા અને દિલ્હીની શાસન નીતિ વચ્ચેનું સંતુલન કેટલું નાજુક છે.

લદાખના એક્ટિવિસ્ટ સોનમ વાંગચુક (ફાઇલ તસ્વિર)

રાજ્યનો દરજ્જો અને છઠ્ઠી અનુસૂચિની માંગ વચ્ચે કાર્યકર્તાની ધરપકડ

September 26, 2025 | 21:36 IST