<h3 dir="auto"><span style="font-size: 12pt;">સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમમાં પાણીની સપાટી 136.52 મીટર, 93% ભરાયો; ભરૂચ, નર્મદા, વડોદરામાં પૂરનું એલર્ટ</span></h3>
<p dir="auto">ગુજરાતની જીવાદોરી ગણાતા સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમમાં પાણીની સપાટી સતત વધી રહી છે, જે હવે સીઝનમાં પ્રથમ વખત 136.52 મીટર સુધી પહોંચી ગઈ છે. ડેમની મહત્તમ સપાટી 138.68 મીટર હોવાથી, હાલમાં ડેમ 93 ટકા ભરાઈ ચૂક્યો છે. ઉપરવાસમાંથી 1,48,205 ક્યુસેકની તીવ્ર આવકને કારણે ડેમનું પાણીનું સ્તર ઝડપથી વધી રહ્યું છે, જેના પગલે નર્મદા નદીના કાંઠે આવેલા ભરૂચ, નર્મદા અને વડોદરા જિલ્લાઓમાં પૂરનું એલર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે.</p>
<h4 dir="auto">ડેમમાંથી પાણીનો નિકાલ અને સલામતીના પગલાં</h4>
<p dir="auto">સરદાર સરોવર નર્મદા નિગમ લિમિટેડ (SSNNL) દ્વારા ગતરોજ ડેમના 5 રેડિયલ ગેટ 1.4 મીટરની ઊંચાઈએ ખોલવામાં આવ્યા હતા, જેના દ્વારા નર્મદા નદીમાં 1,17,496 ક્યુસેક પાણી છોડવામાં આવી રહ્યું છે. આ ઉપરાંત, રિવરબેડ પાવર હાઉસ (RBPH) અને મુખ્ય કેનાલમાં પણ પાણીનો નિકાલ થઈ રહ્યો છે. સતત પાણી છોડવાને કારણે નર્મદા નદીના નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં પાણી ભરાવાની શક્યતા વધી છે, ખાસ કરીને ભરૂચના ગોલ્ડન બ્રિજ વિસ્તારમાં, જ્યાં પાણીનું સ્તર ખતરનાક નિશાન (24 ફૂટ)ની નજીક પહોંચી શકે છે.</p>
<p dir="auto">જિલ્લા વહીવટી તંત્રે ભરૂચ, નર્મદા અને વડોદરા જિલ્લાઓમાં નર્મદા નદીના કાંઠે આવેલા 27 ગામોને એલર્ટ જાહેર કર્યું છે. લોકોને નદીકાંઠાના વિસ્તારોમાંથી દૂર રહેવા અને સલામત સ્થળે જવાની સૂચના આપવામાં આવી છે. ભરૂચના કલેક્ટર તુષાર સુમેરાએ જણાવ્યું, "અમે નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને સ્થળાંતર કરવા અને સતર્ક રહેવા અપીલ કરી છે. ટીમો 24 કલાક સ્થિતિ પર નજર રાખી રહી છે." વહીવટે રાહત શિબિરો અને આવશ્યક વ્યવસ્થાઓ પણ શરૂ કરી દીધી છે.</p>
<h4 dir="auto">ખેડૂતો માટે રાહત, પરંતુ પૂરનો ખતરો</h4>
<p dir="auto">ડેમમાં પાણીના સ્તરમાં થયેલો આ વધારો ગુજરાત અને રાજસ્થાનના ખેડૂતો માટે રાહતરૂપ છે, કારણ કે સરદાર સરોવર ડેમ 1.85 મિલિયન હેક્ટર જમીનનું સિંચાઈ કરે છે અને 9490 ગામો અને 173 શહેરી કેન્દ્રોને પીવાનું પાણી પૂરું પાડે છે. આ વધતા પાણીના સ્તરથી ખેતી માટે પૂરતું પાણી ઉપલબ્ધ થશે, જે ખાસ કરીને ગુજરાતના દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારો જેવા કે કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્ર માટે ફાયદાકારક છે.</p>
<p dir="auto">જોકે, સતત પાણીની આવક અને નિકાલને કારણે નર્મદા નદીના કાંઠે આવેલા વિસ્તારોમાં પૂરનું જોખમ વધ્યું છે. ગત વર્ષે 2023માં, ડેમમાંથી 17.42 લાખ ક્યુસેક પાણી છોડવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે ભરૂચમાં ગોલ્ડન બ્રિજ પર પાણીનું સ્તર 25 ફૂટથી વધુ થઈ ગયું હતું, અને હજારો લોકોને સ્થળાંતર કરવું પડ્યું હતું. આ વખતે, વહીવટી તંત્રે સમયસર પગલાં લઈને પૂરની સ્થિતિને નિયંત્રણમાં રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. SSNNLના એક અધિકારીએ જણાવ્યું, "અમે ડેમની સપાટીને સંતુલિત રાખવા અને પૂરનું જોખમ ઘટાડવા માટે પાણીનો નિકાલ યોગ્ય રીતે કરી રહ્યા છીએ."</p>
<h4 dir="auto">ઉપરવાસમાંથી આવક અને હવામાનની સ્થિતિ</h4>
<p dir="auto">ડેમમાં પાણીની આવક મુખ્યત્વે મધ્યપ્રદેશના ઓમકારેશ્વર અને ઇન્દિરાસાગર ડેમમાંથી થઈ રહી છે, જ્યાં ભારે વરસાદને કારણે નર્મદા નદીના ઉપરવાસમાં પાણીનો પ્રવાહ વધ્યો છે. હવામાન વિભાગે આગામી 48 કલાકમાં મધ્યપ્રદેશ અને ગુજરાતના કેટલાક ભાગોમાં ભારે વરસાદની આગાહી કરી છે, જે ડેમમાં પાણીની આવકને વધુ વેગ આપી શકે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, SSNNL અને જિલ્લા વહીવટે નદીકાંઠાના વિસ્તારોમાં બચાવ અને રાહત કાર્યો માટે તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે.</p>
<h4 dir="auto">નર્મદા ડેમનું મહત્વ</h4>
<p dir="auto">સરદાર સરોવર ડેમ ગુજરાત, મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર અને રાજસ્થાનના લાખો લોકો માટે જીવાદોરી છે. આ ડેમ 30,000 હેક્ટર વિસ્તારને પૂરથી બચાવે છે અને 400,000 લોકોની વસ્તીને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે. આ ઉપરાંત, ડેમમાંથી ઉત્પન્ન થતી હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક પાવર ગુજરાતની ઊર્જા જરૂરિયાતોને પૂરી કરે છે. ડેમની 75,000 કિલોમીટર લાંબી નહેરો ગુજરાતના દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં સિંચાઈ માટે પાણી પહોંચાડે છે, જે ખેડૂતોની આજીવિકાને ટેકો આપે છે.</p>
<h4 dir="auto">ભરૂચમાં ગોલ્ડન બ્રિજ પર ખતરો</h4>
<p dir="auto">ભરૂચના ગોલ્ડન બ્રિજ વિસ્તારમાં નર્મદા નદીનું પાણી ખતરનાક સ્તરે પહોંચવાની શક્યતા છે. 2024માં, ડેમમાંથી 3.95 લાખ ક્યુસેક પાણી છોડવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે 280 લોકોને સ્થળાંતર કરવું પડ્યું હતું. આ વખતે, વહીવટે નીચાણવાળા વિસ્તારોમાં રહેતા લોકોને સમયસર સલામત સ્થળે ખસેડવાની વ્યવસ્થા શરૂ કરી છે. નર્મદા જિલ્લાના નાંદોદ, ગરુડેશ્વર અને તિલકવાડા તાલુકાના 28 ગામોને ખાસ ચેતવણી આપવામાં આવી છે.</p>
<h4 dir="auto">રાહત અને બચાવની તૈયારીઓ</h4>
<p dir="auto">જિલ્લા વહીવટે NDRF અને SDRFની ટીમોને તૈનાત કરી છે, જે પૂરની સંભવિત સ્થિતિમાં બચાવ કાર્ય માટે તૈયાર છે. રાહત શિબિરોમાં ખોરાક, પાણી અને આશ્રયની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. ભરૂચના કલેક્ટરે જણાવ્યું, "અમે સ્થિતિ પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યા છીએ અને પૂરના જોખમને ઘટાડવા માટે તમામ પગલાં લઈ રહ્યા છીએ."</p>
<p dir="auto">સરદાર સરોવર નર્મદા ડેમમાં પાણીની સપાટીનો વધારો ગુજરાતની સિંચાઈ અને પીવાના પાણીની જરૂરિયાતો માટે ફાયદાકારક છે, પરંતુ નર્મદા નદીના કાંઠે આવેલા વિસ્તારોમાં પૂરનું જોખમ પણ વધ્યું છે. વહીવટી તંત્ર અને SSNNLની ચાકચોકસ તૈયારીઓથી આ સ્થિતિને નિયંત્રણમાં રાખવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. લોકોને સલામતીના પગલાં લેવા અને સતર્ક રહેવા અપીલ કરવામાં આવી છે.</p>

સરદાર સરોવર ડેમ

નર્મદા ડેમની સપાટી 136.51 મીટર સુધી પહોંચી

August 29, 2025 | 19:20 IST