આ બેઠક જેનેવા, હેલસિંકી કે કોઈ તટસ્થ રાજધાનીમાં નહીં મળે, પરંતુ અમેરિકાના ઉત્તરીય પ્રદેશ અલાસ્કામાં 15 ઓગસ્ટે મહત્વપૂર્ણ મુલાકાત થશે, જેમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધની દિશા નક્કી કરી શકે અને વૈશ્વિક શક્તિ સંતુલનને પુનઃ વ્યાખ્યાયિત કરી શકે. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિનનું સ્વાગત કરશે, જેને તેઓ 2022થી ચાલી રહેલા યુદ્ધને સમાપ્ત કરવાની દિશામાં એક પગલું ગણાવે છે. આ બેઠક સફળ થશે કે નહીં, તે આ વાત પર આધારિત છે કે બંને પક્ષો સમાધાન માટે કેટલા તૈયાર છે.
ટ્રમ્પે પોતાના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ પર આ જાહેરાત સાથે એક વ્યૂહાત્મક પગલું ભર્યું છે. તાજેતરમાં અમેરિકાએ ભારતમાંથી આયાત થતા ઉત્પાદનો પર ભારે શુલ્ક (ટેરિફ) લગાવ્યું છે, જેને વોશિંગ્ટનના આંતરિક સૂત્રો અનુસાર મોસ્કો પર આર્થિક દબાણ વધારવા માટેની એક ચાલ ગણવામાં આવે છે, કારણ કે ભારત રશિયાનો મહત્વનો વ્યાપારી ભાગીદાર છે. ટ્રમ્પે પાછળથી દાવો કર્યો કે આ વ્યૂહરચના "કામ કરી રહી છે", જોકે તેમણે તેનો કોઈ પુરાવો આપ્યો નથી.
વ્હાઇટ હાઉસમાંથી, જ્યાં તેમણે આર્મેનિયા અને અઝરબૈજાનના નેતાઓ સાથે બેઠક કરી, ટ્રમ્પે સંભવિત સમજૂતીની રૂપરેખા સમજાવી: "પ્રદેશોનું વિનિમય". આ યુરોપ માટે કૂટનીતિક ચેતવણી રહી છે. યુક્રેને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તે ક્રિમિયા, ડોનેત્સ્ક, લુહાન્સ્ક, ખેરસોન અને ઝાપોરિઝિયા જેવા કબજા હેઠળના વિસ્તારો રશિયાને સોંપવા તૈયાર નથી. બીજી બાજુ, પુતિને વારંવાર કહ્યું છે કે કોઈપણ સમજૂતીમાં યુક્રેને તે પ્રદેશો છોડવા પડશે જેનો રશિયાએ 2014થી કબજો કર્યો છે, સાથે પશ્ચિમી સહાય બંધ કરવાની શરત પણ છે.
જો આ બેઠક થાય, તો 2021 પછી પહેલીવાર અમેરિકી અને રશિયન નેતાઓની સામ-સામે બેઠક થશે. તેને અમેરિકી ધરતી પર આયોજિત કરવું &mdash; કોઈ તટસ્થ દેશની જગ્યાએ &mdash; મોસ્કોની વૈશ્વિક સ્થિતિને માન્યતા આપવા જેવું છે, જ્યારે વોશિંગ્ટન દાવો કરે છે કે તે યુદ્ધ સમાપ્તિ ઇચ્છે છે. પરંતુ યુક્રેનીયન રાષ્ટ્રપતિ વોલોડિમીર ઝેલેન્સ્કીની બેઠકમાં ગેરહાજરીને કારણે યુરોપીય રાજધાનીઓ એ ચિંતા વ્યક્ત કરી રહી છે કે યુક્રેનને આ મહાયુદ્ધમાં કિનારે રાખવામાં આવી શકે.
કૂટનીતિ કે વ્યૂહાત્મક દાવ
અલાસ્કા શિખર સમ્મેલન માત્ર કૂટનીતિક બેઠક નથી, પરંતુ એક વ્યૂહાત્મક દાવ છે. ટ્રમ્પે બેઠકનું સ્થાન અને ક્રમ પસંદ કરીને સંકેત આપ્યો છે કે તેઓ સીધા પુતિન સાથે વાતચીત કરવા માંગે છે, ભલે તેનાથી યુક્રેન શરૂઆતમાં કિનારે રહી જાય. પ્રસ્તાવિત "પ્રદેશ વિનિમય" કબજાની વૈધતાને માન્યતા આપવા જેવું હશે, જે યુરોપમાં અસ્થિરતા પેદા કરી શકે અને અન્ય વિવાદિત શક્તિઓને પ્રોત્સાહિત કરી શકે.
પુતિન માટે, અમેરિકી ધરતી પર અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ સાથે ઊભા રહેવું એક મોટી જીત છે, જે પશ્ચિમી પ્રયાસોને નકારી કાઢે છે જેમાં તેમને અલગ પાડવાની કોશિશ કરવામાં આવી હતી. ટ્રમ્પ માટે, આ સ્થાનિક રાજકીય સિદ્ધિઓ પહેલાં પોતાને શાંતિ નિર્માતા તરીકે સ્થાપિત કરવાની તક છે. તેમ છતાં, મોસ્કો અને કીવના અટકેલા વલણ અને નાટોના આ સંઘર્ષમાં ઊંડા હિતોને જોતાં, આ બેઠકથી સ્થાયી યુદ્ધવિરામની શક્યતા ઓછી જ દેખાય છે.

અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન સાથે વાતચીત કરતા – ફાઇલ ફોટો

યુએસ-રશિયા અલાસ્કા શિખર સમ્મેલન યુક્રેન યુદ્ધ માટે નિર્ણાયક બની શકે

August 9, 2025 | 13:36 IST