શ્રાવણ મહિનો એટલે ભગવાન શિવની ભક્તિમાં લીન થવાનો સમય. આ પવિત્ર મહિનામાં ભક્તો દેશભરના પ્રાચીન અને ચમત્કારી શિવ મંદિરોની મુલાકાત લે છે. આવું જ એક અનોખું અને રહસ્યમય શિવાલય તમિલનાડુના ત્રિચીમાં આવેલું છે, જેનો ઇતિહાસ 1800 વર્ષ જૂનો છે. જંબુકેશ્વર મંદિર તરીકે ઓળખાતું આ મંદિર ભારતના 'પંચ ભૂત સ્થળ'માંથી એક છે, જે જળ તત્વનું પ્રતીક છે.
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/images/1755083127552_Gemini_Generated_Image_dy8woydy8woydy8w.png" alt="Gemini_Generated_Image_dy8woydy8woydy8w.png" width="500" height="500">
<h3>જંબુકેશ્વર મંદિર: સ્થાપત્ય અને રહસ્યોનું અનોખું મિશ્રણ</h3>
ચોલ વંશના રાજા કોકેંગનન દ્વારા લગભગ 1800 વર્ષ પહેલાં નિર્મિત આ મંદિર દ્રવિડ સ્થાપત્ય શૈલીનો અદ્ભુત નમૂનો છે. મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા તેનું ગર્ભગૃહ છે. અહીં સ્થાપિત શિવલિંગ કાયમ આંશિક રીતે પાણીમાં ડૂબેલું રહે છે, કારણ કે તેની નીચે ભૂગર્ભ જળનો અવિરત પ્રવાહ વહે છે. આ જ કારણે આ મંદિરને 'અપ્પુ સ્થલમ' એટલે કે 'પાણીનું સ્થળ' તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/images/1755083158925_Gemini_Generated_Image_domcbrdomcbrdomc.png" alt="Gemini_Generated_Image_domcbrdomcbrdomc.png" width="500" height="500">
મંદિરનો વિશાળ વિસ્તાર પાંચ આંગણા અને ઊંચી દિવાલોથી ઘેરાયેલો છે, જેમાંથી પાંચમા આંગણાની દિવાલો 'વિબુડી પ્રકાશ' તરીકે ઓળખાય છે. આ દિવાલો પર કોતરણી અને સ્તંભો દ્રવિડ શૈલીની ભવ્યતા દર્શાવે છે. આ મંદિર કાવેરી નદીના કિનારે આવેલું છે અને શ્રીરંગમના રંગનાથસ્વામી મંદિરથી માત્ર ૨ કિલોમીટર દૂર છે, છતાં તેનું પોતાનું એક અલગ જ મહત્વ છે.
<h3>પૌરાણિક કથા: દેવી પાર્વતીની તપસ્યાનું સ્થાન</h3>
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/images/1755083181954_Gemini_Generated_Image_gclk9egclk9egclk.png" alt="Gemini_Generated_Image_gclk9egclk9egclk.png" width="500" height="500">
જંબુકેશ્વર મંદિર સાથે એક પૌરાણિક કથા જોડાયેલી છે. એકવાર માતા પાર્વતીએ ભગવાન શિવની તપસ્યાની મજાક ઉડાવી. તેનાથી શિવજી નારાજ થયા અને પાર્વતીને પૃથ્વી પર જઈને તપસ્યા કરવાનો આદેશ આપ્યો. માતા પાર્વતીએ ત્રિચીના જંબુ જંગલમાં કાવેરી નદીના કિનારે રેતીમાંથી&nbsp;અકિલાંદેશ્વરી ના રૂપમાં શિવલિંગ બનાવીને તપસ્યા કરી. તેમની આ તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈને શિવજીએ તેમને જ્ઞાન આપ્યું. આ જ કારણ છે કે આ મંદિરમાં પૂજારીઓ સ્ત્રી વેશમાં પૂજા કરે છે, કારણ કે અહીં માતા પાર્વતીએ સાધના કરી હતી.
<h3>અન્ય અનોખી પરંપરાઓ</h3>
<img style="display: block; margin-left: auto; margin-right: auto;" src="https://ibp-benefits.s3.ap-south-1.amazonaws.com/prod/news/uploads/images/1755083210333_Gemini_Generated_Image_2h21zh2h21zh2h21.png" alt="Gemini_Generated_Image_2h21zh2h21zh2h21.png" width="500" height="500">
આ મંદિરની કેટલીક અન્ય રસપ્રદ વાતો પણ છે:
<ul>
<li>
ગુરુ અને શિષ્ય: આ મંદિરમાં શિવજીએ પાર્વતીજીને ગુરુ તરીકે જ્ઞાન આપ્યું હતું, તેથી અહીં લગ્ન સમારોહ થતા નથી. આ પરંપરા ગુરુ-શિષ્યના સંબંધને માન આપે છે.
</li>
<li>શાંત દેવી અકિલાંદેશ્વરી: અહીં દેવી અકિલાંદેશ્વરીની વિશાળ પ્રતિમા આવેલી છે. દંતકથા મુજબ, તેઓ પહેલા ઉગ્ર સ્વભાવના હતા, પરંતુ આદિ શંકરાચાર્યએ તેમને 'થડંગમ' નામની બુટ્ટી પહેરાવીને શાંત કર્યા. ત્યારથી તેઓ ભક્તોને શાંતિ અને આશીર્વાદ આપે છે.</li>
<li>
હાથીનું મહત્વ: મંદિરનું નામ જંબુકેશ્વર પડવાનું કારણ એક હાથી હોવાનું મનાય છે, જેણે અહીં શિવજીની પૂજા કરી હતી.
</li>
</ul>
આ શ્રાવણ મહિનામાં, જંબુકેશ્વર મંદિરની મુલાકાત માત્ર એક ધાર્મિક યાત્રા નહીં, પરંતુ એક ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક અનુભવ પણ બની શકે છે. આ મંદિર પોતાની અદ્ભુત સ્થાપત્ય, પ્રાચીન કથાઓ અને અનોખી પરંપરાઓ સાથે આજે પણ ભક્તોને આકર્ષિત કરે છે.

જંબુકેશ્વર મંદિર

તામિલનાડુના ત્રિચામાં આવેલુ છે એક રહસ્યમચ શિવમંદિર જે 1800 વર્ષથી છે પાણીમાં ડુબેલુ

August 13, 2025 | 22:40 IST